معرفی تجهیزات ابزار دقیق
تجهیزات ابزار دقیق در اماکن صنعتی نظیر کارخانه ها، پالایشگاه ها، پتروشیمی ها، نیروگاه ها و… کاربرد گسترده ای دارند. همانطور که می دانید حیات یک کشور به تولید و پروسه های صنعتی وابسته می باشد. برای اینکه متوجه میزان درستی عملکرد این فرآیند ها شویم، به تجهیزات اندازه گیری و کنترل نیازمند هستیم. به وسیله این تجهیزات می توانیم کمیت های مختلف را اندازه گیری و کنترل نماییم. تجهیزات ابزار دقیق می توانند نیاز ما را برآورده نمایند.برای مشاهده لیست قیمت، دسته بندی ها،بررسی فنی، مقایسه و خرید آنلاین فاصله یاب و انواع تجهیزات ابزار دقیق پیشرفته به سایت ما مراجعه نمایید.
تجهیزات ابزار دقیق و کنترل
به زبان ساده می توان گفت تجهیزات ابزار دقیق بازوی دست مهندسان برق و کنترل در صنعت می باشند. یک مخزن روغن را در نظر بگیرید، چگونه می خواهید ویژگی های سیال ورودی و خروجی را کنترل نمایید؟ این ویژگی ها عبارتند از: دما، سطح، فشار ورود به مخزن، فشار خروج از مخزن و…
می توانید با استفاده از سیستم های کنترل و اتوماسیون صنعتی ، میزان سیال مخزن را تحت کنترل بگیرید. برای این کار می بایست در مسیر ورودی مخزن و بر روی پایپینگ، یک ولو قرار دهید. ولو در زمانی که از پیش تعیین می نمایید، بصورت لحظه ای و یا تدریجی باز یا بسته می شود.
سنسور سطح سنج راداری
با انواع سطح سنج ( لول سنج مایعات ) می توانید ارتفاع سیال درون مخزن را اندازه گیری نمایید. در ارتفاع مد نظر سطح سنج به وسیله تجهیزات اتوماسیون به سیستم کنترل هشدار می دهد. سپس سیستم کنترل اقدام به بستن یکدفعه ای و یا تدریجی ولو می نماید.
آیا با این شبیه سازی متوجه اهمیت و حساسیت تجهیزات ابزار دقیق شدید؟ کافی است سطح سنج دیر و یا با خطا این اطلاعات را ارسال نماید.
تجهیزات ابزار دقیق صنعت نفت و گاز ، صنعت فولاد و نیروگاه
تجهیزات ابزار دقیق دور سنج درصنعت نفت و گاز ، پالایش و پتروشیمی ، صنعت فولاد و نیروگاه کاربرد گسترده ای دارند. همچنین از این تجهیزات در صنایع شیمیایی ، صنایع سیمان و معدن و صنایع لاستیک سازی نیز استفاده می کنند. در صنایع غذایی و دارویی و صنعت آب و فاضلاب نیز این تجهیزات نقش بسیار حساس و کاربردی دارند.
برندهای ابزار دقیق
اندرس هاوزر ، یوکوگاوا ، زیمنس ، رزمونت ، وگا ، آ ب ب ، آی اف ام ، کوبولد ، پپرل فوکس ، جومو ، فاکس برو ، بورکرت ، مگنت رول ، یاسکاوا ، هیوکی ، هانیول ، امرسون ، اشنایدر ، ویکا ، دانفوس و…
ENDRESS+HAUSER , YOKOGAWA , Siemens , ROSEMOUNT , VEGA , ABB , IFM , KOBOLD , PEPPERL+FUCHS . JUMO , FOXBORO , BORKERT , MAGNETROL , REXROTH , BALLUFF , YASKAWA , HIOKI , HONEYWELL , EMERSON . Rockwell Automation , Schneider Electric , Turck , Sick , WIKA , Danfoss , Heidenhain and etc.
معروف ترین برند های تجهیزات ابزار دقیق در فروشگاه اینترنتی برق صنعتی بابا ادیسون موجود می باشد.
معرفی انواع تجهیزات ابزار دقیق پیشرفته صنعتی
نشانگر ( Indication )
نشانگر ساده ترین نوع اندازه گیری درجه حرارت می باشد که دمای بدن و یا محیط را نشان می دهد.در شکل زیر شما می توانید از طریق مشاهده و مانیتور کردن متوجه میزان تغییرات دما شوید.
رکوردر ( Recorder )
رکورد در پروسه های صنعتی وظیفه ثبت و ضبط تغییرات از زمان مشخصی در گذشته تا زمان حال را بر عهده دارد.به عبارتی دیگر وسیله ای می باشد که تغییرات را از زمانی در گذشته ای مشخص تا هم اکنون،به صورت نمودار برای ما مانیتور می کند. به زبان ساده رکوردر وسیله ایست برای نشان دادن تاریخچه تغییرات یک تجهیز ابزار دقیق . بطوریکه ما بتوانیم از نمودار اطلاعات به دست آمده بهره برداری لازم را داشته باشیم.در شکل زیر نمایشگر نشان می دهد که چگونه اندازه گیری های انجام شده توسط یک تجهیز ابزار دقیق با گذشت زمان تغییر کرده است
ایپر صنعت فامکو، سال هاست فعالیت خود را در زمینه فروش تجهیزات ابزار دقیق با برندهای مطرح و روز دنیا آغاز نموده که با دانش فنی و اخذ تجارب متعدد، بزرگترین و مطرح ترین تامین کننده تجهیزات ابزار دقیق در این صنف قرار گرفته است و همواره بهترین محصولات از به نام ترین برندهای داخلی و خارجی را مطابق با نیاز مصرف در ایران ارائه می نماید.
هایپر صنعت فامکو ارائه دهنده انواع تجهیزات ابزار دقیق از جمله تجهیزات اندازه گیری سطح، تجهیزات اندازه گیری فشار، تجهیزات اندازه گیری دما، تجهیزات اندازه گیری فلو، تجهیزات کالیبراسیون، تجهیزات آنالایزر سیالات، تجهیزات اندازه گیری پرتابل برای پارامترهای فیزیکی، شیمیایی، برق و الکترونیک و غیره در انواع برندها می باشد.
ابزار دقیق یک زیرساخت برای سیستم کنترل و اتوماسیون شامل ابزاری مانند فلومتر، فلوکنترلر، کنترلر فشار، پمپ، دتکتورگازیف ژنراتور، راکتور آزمایشگاهی و غیره می باشد. که با کمک این ابزار امکان اندازه گیری، انتقال، نمایش، ثبت و کنترل پارامترهای مهم فیزیکی همچون دما، فشار، فلو، سطح مایعات و غیره در پروسه های صنعتی به شکلی دقیق فراهم شده است.
ابزار دقيق را می توان به دو صورت دسته بندی كرد، يكی از نظر نوع عملکرد این ابزار؛ برای مثال ابزاری که عمل کنترل دما یا فشار و رطوبت و یا سطح را بر عهده دارند به كنترلر مشهورند و به همین ترتیب ابزار نمایش این مقادیر که به ایندیکیتور یا نمایشگر معروفند و ابزار انتقال اطلاعات مقادیر به صورت سیگنال های استاندارد که ترانسميتر یا منتقل کننده نامیده می شوند.
ابزار دقیق را همچنين می توان از نظر پارامتری كه این ابزار بايستی عملياتی بر روی آن انجام دهد دسته بندی کرد. برای مثال بخش های ابزار دقیق مربوط به دما نظیر کنترلر دما، ترانسمیتر دما و ترمومتر یا نمایشگر دما، ابزار اندازه گیری و کنترل دقیق فشار، فلومتر یا سنجش جریان سیالات و انتقال مقادیر فلو یا کنترل فلو، ابزار سطح سنجی یا اندازه گیری سطح مواد درون مخازن و کنترل دقیق آنها و ابزار سرعت سنجی، ابزار رطوبت سنجی و غیره.
انواع تجهیزات ابزار دقیق
1. سنسور
هر وسیله ای که قادر به اندازه گیری و تبدیل کمیت های فیزیکی به الکتریکی باشد، سنسور نامیده می شود. وظیفه یک سنسور دما اندازه گیری مقدار دما و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی می باشد.
2. ترانسمیتر
ترانسمیترها به طور کلی به تجهیزاتی گفته می شود که عمل اندازه گیری (سنسور)، تبدیل و تقویت سیگنال ها را در یک مجموعه انجام می دهند. ترانسمیترها تجهیزاتی هستند که در پروسه های بزرگ صنعتی کاربرد زیادی دارند زیرا فاصله ترانسمیترها از اتاق های کنترل بسیار زیاد بوده و فقط استفاده از ترانسمیتر است که در این شرایط منطقی به نظر می رسد.
3. ترانسدیوسر
ترانسدیوسر ها در واقع مبدل های سیگنال های خروجی سنسورها به سیگنال های استاندارد هستند برای مثال استفاده از یک ترموکوپل با خروجی هایی در حد میلی ولت در صنعت کاملا اشتباه بود لذا در این مواقع می توان از مبدل ترموکوپل به سیگنال ۰ – ۱۰ ولت استفاده کرد. ترانسدیوسر ها در کل یک مبدل هستند.
4. نمایشگر
برای نمایش مقدار پارامترهای اندازه گیری شده تجهیزات ابزاردقیق باید از نمایشگرهایی که ورودی های آنها استاندارد می باشد استفاده کرد. برای مثال برای نمایش مقدار فشار یک سنسور و یا مقدار دمای اندازه گیری شده توسط سنسور از نمایشگرهایی باید استفاده کرد که همان سنسور را پشتیبانی کرده و یا ورودی های استانداردی همچون ۰-۱۰ ولت، ۴-۲۰ میلی آمپر را پشتیبانی می کنند.
5. کنترلر
مرحله بعد از اندازه گیری کنترل می باشد، فرض کنید شما در یک پروسه قصد کنترل دمای یک مخزن آب را دارید، المان ها و تجهیزاتی که برای این کار نیاز دارید به شرح زیر می باشد: کنترلر، ترانسمیتر دما و کنترل ولو که میزان انرژی گرمایشی را کنترل نماید که این انرژی می تواند حرارت آتش باشد که کنترل ولو وظیفه کنترل گاز ورودی را برعهده دارد و یا انرژی تامین کننده می تواند گرمای بخار باشد که کنترل ولو مقدار دبی عبور بخار را کنترل می کند.
6. عنصر نهایی
همانطور که از نامش مشخص است مرحله آخر هر پروسه را عنصر نهایی انجام می دهد (البته اگر پروسه کنترل باشد) که در پروسه های مختلف این عنصر نهایی متفاوت می باشد. شاید در یک پروسه عنصر نهایی یک کنترل ولو باشد، در پروسه ای دیگر یک موتور الکتریکی باشد، در پروسه ای دیگر جک های نیوماتیک و هیدرولیکی باشد و غیره. عملگر ها در واقع همان عنصر نهایی هستند.
قسمت های تشکیل دهنده ابزار دقیق
بخش اندازه گیر مقدار واقعی عنصر مورد نظر را اندازه گیری می کند. پارامترهای مختلفی در صنایع برای کنترل اندازه گیری می شود.
مهمترین پارامترهایی که در صنعت برای کنترل اندازه گیری می شود:
- اندازه گیری فشار (Measurement of the pressure)
- اندازه گیری درجه حرارت (Measurement of the temperature)
- اندازه گیری جریانات سیالات (Measurement of flow)
- اندازه گیری ارتفاع مایعات (Measurement of the level)
در ابتدای شروع صنعت که کنترل بصورت امروزی نبود کنترل بوسیله عوامل انسانی انجام می شد سپس با پیشرفت علم سیستم کنترل اتوماتیک با بوجود آمدن ادوات نیوماتیکی (بادی) وارد مرحله جدیدی شد. بعد از مدتی با اختراع ترانزیستور استفاده از کارت های الکترونیکی برای کنترل آغاز شد با بوجود آمدن این قطعات کنترلی استفاده از عوامل انسانی برای کنترل کمتر می شد. در ادامه پیشرفت علم کامپیوترهای صنعتی با نام plc وارد صنعت شدند بوسیله این plc ها واحدها به آسانی کنترل می شدند و تغییرات نیز به آسانی در واحدها انجام می گرفت.
امروزه کنترل کنندهای جدیدتری بنام سیستم کنترل کننده توزیع پذیر (DCS) و کنترل کننده های فازی (FCDD) وظیفه کنترل را در واحدهای صنعتی بر عهده دارند.
محرک ها ادواتی هستند که سیگنال خروجی را از قسمت کنترل کننده می گیرد و متناسب با این سیگنال ها عمل می کند. از عمده ادوات خروجی می توان به شیرهای کنترل و الکتروموتورها اشاره کرد. این ادوات با عملکرد خود باعث کنترل پارامترهای اندازه گیری شده در مقدار مطلوب و مورد نظر می شوند. این ادوات گستره تنوعی زیادی دارند.
ویژگی های اندازه گیری
- حوزه ی اندازه گیری (Range)
- صفر اندازه گیری (Zero)
- انحراف صفر (Zero Drift)
- حساسیت (Sensitivity)
- حد تفکیک (Resolution)
- پاسخ دهی (Response)
- خطی بودن (Linearity)
- پسماند (Hysteresis)
- دقت (Accuracy)
- تکرار پذیری (Repeatability)
لیست مشتریان مطرح بخش تجهیزات ابزادقیق
- پژوهشگاه صنعت نفت
- پژوهشگاه فضایی ایران
- پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای
- شیر پاستوریزه پگاه آذربایجان غربی
- شیر پاستوریزه پگاه کرمان
- شیرپاستوریزه دنیز ابهر
- لبنیات پاک آرای سنندج
- سولیکو کاله
- فرآورده های گوشتی کاله آمل
- صنایع غذایی به آرا چاکلز
- میهن
- زمزم
- تک ماکارون
- تولید برق گیلان
- تولید برق یزد
- تولید برق کرمان
- تولید برق بعثت
- تولید برق جنوب فارس
- پالایشگاه گاز فجر جم
- پالایش گاز پارسیان
- کنترل گاز اکباتان
- مجتمع گاز پارس جنوبی
- پالایش نفت شیراز
- پالایش نفت تهران
- شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران
- کارخانجات سیمان لامرد
- سیمان پیوند گلستان
- سیمان اصفهان
- سیمان نیزار قم
- سیمان هرمزگان
- گروه ملی صنعتی فولاد ایران
- فولاد مبارکه اصفهان
- فولاد ارگ تبریز
- فولاد زرند ایرانیان
- فولاد تنبور سیرجان
- نیروگاه رودشور
- نیروگاه صبا دهلران
- نیروگاه سیکل ترکیبی ارومیه-تولید برق آذربایجان غربی
- صنایع لاستیک سیرجان
- صنایع لاستیک یزد
- لاستیک سازی گیلان
- لاستیک بارز کردستان
- کویر تایر
- صنایع کاشی نگار
- کاشی امین میبد
- کاشی گلچین میبد
- کاشی یاقوت میبد
- کاشی یاس سرام میبد
- کاشی خاطره کویر یزد
- کاشی و سرامیک الماس کویر رفسنجان
- کاشی و سنگ پرسپولیس یزد
- داروسازی دکتر عبیدی
- داروسازی الحاوی
- داروسازی فارابی
- داروسازی سبحان انکولوژی
- داروسازی سیناژن
- داروسازی مداوا
- داروسازی عرفان دارو
- داروسازی واریان فارمد
- داروسازی زهراوی
- داروسازی بهسا اراک
- داروسازی رها
- داروسازی شهید قاضی
- شرکت دارویی اکتوورکو
- آنتی بیوتیک سازی ایران
- بیمارستان بازرگانان
- بیمارستان الهادی شوشتر
- بیمارستان علامه بهلول گنابادی
- بیمارستان توحید جم
- بیمارستان امام خمینی تهران
- بیمارستان مرکز قلب تهران
- بیمارستان امام رضا مشهد
- صنایع فرش و موکت بابل
- تمدن فرش کاشان
- موکت پارس
- شیشه سازی مینا
- شیشه زنگان پارس
- شیشه گیلان
- صنایع مس سرچشمه کرمان
- صنایع مس شهید باهنر
- صنایع ملی مس ایران
- صنایع چدن اصفهان
- آب و فاضلاب تهران
- آب و فاضلاب کاشان
- آب و فاضلاب بردسکن
- آب و فاضلاب هرمزگان
- تام ایران خودرو
- ایران خودرو خراسان
- ایران خوردو دیزل
- ایران رادیاتور
- ایران تایر
- سایپا سیتروئن
- آذر موتور مبین
- ماموت
- خودروسازی مدیران
- بهمن موتور
- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
- صنایع شهید رحیمی-وزارت دفاع
- دستمال کاغذی چشمک
- صنایع چینی زرین ایران
- آستان قدس رضوی
- حمل و نقل ترافیک تهران
- سوخت هسته ای ایران
- سوخت راکتورهای هسته ای ایران
- سیم و کابل ابهر
- واگن سازی تهران
- رصدخانه ملی ایران
- الکترواستیل
- تک استیل
- صنایع گچ خوزستان
- شهرداری نیشابور
- صنایع هواپیمایی ایران
- گروه مپنا
- پاک ملامینه خوزستان
- گروه فناوری ارتباطات و اطلاعات شاتل
- مجتمع فرآورده های فسفات کارون
- صنایع تولیدی کروز
- پژوهش و توسعه ناجی
- مجتمع ذوب آهن بیستون
- پاک چوب خوزستان
- پلی اکریل ایران
- سازمان تامین اجتماعی
- شورابه ید گلستان
- قند اصفهان
- فومن شیمی
- انتقال گاز ایران
- کارخانجات تولیدی پلاستیران
- فرآوری پترولیوم کک پارسیان الوند
ابزار دقیق چیست؟ (آشنایی با تجهیزات و صنایع وابسته)
در بابا ادیسون قصد داریم به گونه ای متفاوت به مهندسی ابزار دقیق نگاه کنیم. کمی ریزبین تر و دقیق تر می شویم و تمامی زیر و بم های ابزار دقیق را در بابا ادیسون تحلیل و بررسی خواهیم کرد. هدف ما در مقاله بابا ادیسون، ترسیم نمودن یک مسیر صحیح برای پیشرفت شما در این حوزه است. مطالعه بابا ادیسون تا آخرین جمله را به شدت توصیه می کنیم.
آنچه در ادامه می خوانید:
- ابزار دقیق چیست؟
- استانداردهای ابزار دقیق
- تجهیزات ابزار دقیق
- صنایع مرتبط با ابزار دقیق
- رشته و گرایش های دانشگاهی ابزار دقیق
- آموزش ابزار دقیق
- نقشه خوانی و پرکردن مدارک مهندسی ابزار دقیق
- بازارکار مهندسی ابزار دقیق
1# ابزار دقیق چیست؟
قطعا واژه ابزار دقیق به گوشتان خورده است؛ اما واقعا منظورمان از ابزار دقیق چیست؟ در نگاه اول می توان گفت که ابزار دقیق ترکیبی ابزار به علاوه دقیق است، یعنی ابزار هایی که دقیق کار می کنند. خب با فرض قبول کردن این تعریف، منظور از دقیق کار کردن چیست؟ اگر با این حرفه آشنایی قبلی داشته باشید، احتمالا جواب این سوال را خودتان داده اید منظورمان از دقیق بودن، همان اندازه گیری دقیق و با کمترین خطا است.
بنابراین ابزار دقیق، هنر و علم استفاده از تجهیزاتی است که به خوبی و با کمترین خطا، کمیت های مورد نظر در کارخانه یا سایت را اندازه گیری کنند. این کمیت های مورد اندازه گیری، ممکن است سطح یک مخزن یا فلوی عبوری از یک پایپ، یا دمای یک کوره و یا فشار مربوط به یک مخزن یا پایپ باشد.
1-1# تاریخچه علم ابزار دقیق
در ایران رشته ابزار دقیق تا قبل از سال 1385 شمسی، عموما زیر مجموعه ای از رشته برق در نظر گرفته می شد و
مهندس الکتریکال، وظایف مهندس ابزار دقیق را نیز انجام می داد. اما پس از آن، به علت گسترش ابزار دقیق و در ارتباط بودن صنایع با مجموعه زیادی از تجهیزات و سنسور ها، تصمیم بر آن شد که این رشته را به عنوان شاخه ای مجزا در صنعت در نظر بگیرند. مهندسین این حوزه را، تحت عنوان مهندس ابزاردقیق و کنترل می شناسند. مراحل اجرای یک پروژه ابزار دقیق به طور خلاصه به صورت زیر است:
1) طراحی
اولین مرحله، فهمیدن و درک کردن فرآیندی است که قصد کنترل آن را داریم. طراحی یک فرآیند، امری کاملا تخصصی و متناسب با صنعت موردنظر و هدف مربوطه است. در ابتدای کار یک مهندس فرآیند یا شیمی و یک مهندس ایمنی، فرآیندی که بایستی در سیستم انجام شود را مورد تحلیل قرار می دهند، سپس متناسب با اطلاعات اولیه و پروسه ای که به ما داده می شود، واحد ابزار دقیق و کنترل شروع به طراحی سیستم کنترل و شناسایی تجهیزات ابزار دقیق مورد نیاز می نماید. بدین منظور نقشه هایی نظیر نقشه P&ID به شما تحویل داده می شود.
2) تامین تجهیزات
دومین مرحله، انتخاب تجهیزات مناسب است که این کار تخصص و وظیفه کلیدی شما بوده و با به دست آوردن مهارت در حوزه ابزار دقیق به این کار مسلط خواهید شد. در ادامه این مقاله در مورد بهترین تولیدکنندگان و شرکت های تامین کننده تجهیزات ابزار دقیق گفت و گو خواهیم کرد. انتخاب و خریداری تجهیز مناسب (از نظر کیفیت و قیمت) نقش بسزایی در ادامه حیات پروژه تا سال های سال دارد.
3) نصب تجهیزات
پس از تامین و خریداری تجهیزات، فرآیند نصب و اتصال تجهیزات شروع خواهد شد. بنابراین شما بایستی با نصب و اتصالات تمامی تجهیزات بر روی خط و مخازن آشنا باشید. همچنین مدارکی نیز تحت عنوان مدارک hook-up (هوک آپ) توسط شما تهیه شده و در اختیار مسئولین و کارفرمایان قرار می گیرد که در این مدرک، اطلاعات مناسب و جامعی در مورد نصب و اتصالات ذکر می شود.
4) راه اندازی و بهره برداری
آخرین مرحله، راه اندازی و بهره برداری پروسه است. بدون شک، پر استرس ترین مرحله، این مرحله است. بایستی در هنگام راه اندازی پروسه، ایمنی های لازم را حتما در نظر بگیرید و به این نکته توجه کنید که اولین مسئله در طراحی و نصب، ایمنی است.
2# استانداردهای ابزار دقیق
در شروع هر کاری، بایستی با قوانین و اصول حاکم بر آن کار (شغل) آشنا شویم. در ابزار دقیق نیز یکسری اصول و قواعد داریم که به آن ها استانداردهای ابزار دقیق می گوییم. این استانداردها، مبنا و بابا ادیسون برای سازمان های مربوطه برای انجام تمامی کارها در این حوزه هستند. به کلیه بایدها و نبایدهای موجود برای طراحی، ساخت و نصب هر تجهیز، استانداردها می گوییم.
استانداردهای ابزاردقیق، ممکن است بین المللی و یا داخلی باشند. به طور مفصل در نوشته استانداردهای ابزار دقیق به این مقوله پرداخته ایم. مهمترین استانداردی که ما به آن مراجعه خواهیم کرد، استاندارد ایرانی IPS است. IPS، از مهمترین استانداردهای نفت و گاز می باشد و از آن علاوه بر نفت و گاز در صنایع دیگر نیز استفاده می شود. این استاندارد به طور کلی به سه بخش متریال (M)، ساختار (C) و الکتریکال (E) تقسیم بندی می شود.
در موارد متعددی به این استاندارد رجوع خواهیم کرد و از آن برای اندازه گیری پارامترهای مختلف، بهره می بریم. استانداردهای بین المللی API و ISA نیز، از پرکاربردترین استانداردهای ابزار دقیقی هستند. یک مهندس ابزاردقیق، بایستی به خوبی با این استانداردها آشنا باشد و به قول برخی از اساتید اهل فن، این استانداردها را بایستی از حفظ باشیم.
1-2# استاندارد نصب تجهیزات
همان طور که مشاهده کردید (اگر فایل بالا را دانلود نموده باشید و حداقل به صورت مختصر مرور کرده باشید) استاندارد نصب تجهیزات نیز در متن مربوط به استانداردها جای داده شده است و این بدان معناست که اگر به دنبال استاندارد نصب یک تجهیز بودید، متن اصلی مربوط به استاندارد آن نوع تجهیز را مطالعه کنید؛ یکی از بندهای آن مربوط به نصب تجهیز است.
3# تجهیزات ابزار دقیق
از ابتدایی ترین تجهیزات ابزار دقیق، می توان به فلومتر، سطح سنج، دماسنج و فشار سنج اشاره کرد. در تعریف ابزار دقیق، گفتیم که هدفمان از ابزار دقیق، اندازه گیری کمیت های فلو (فلومتر)، سطح (سطح سنج)، دما (دماسنج) و فشار (فشار سنج) با کمترین خطای ممکن است. اولین تجهیزاتی که شما به عنوان مهندس ابزار دقیق بایستی به خوبی با آن ها آشنا باشید، همین تجهیزات هستند.
بایستی با ویژگی های آن ها آشنا باشید و بتوانید متناسب با پروسه ای که دارید، بهترین تجهیز را انتخاب کنید. تجهیزات دیگری که بایستی به خوبی با آن ها آشنا باشید، شیرآلات صنعتی است. جعبه تقسیم، کابل، گلند از دیگر تجهیزاتی هستند که زیاد با آن ها سر و کار خواهید داشت و بایستی با انواع آن ها آشنا شوید.
توانایی و مهارت در انتخاب و خرید یک تجهیز مناسب، نیازمند تجربه و تحمل سختی های راه است. توصیه می شود که ابتدا 1 الی 2 سال با تمرکز به آشنایی و یادگیری این تجهیزات بپردازید و سپس به صورت عملی و از نزدیک با این تجهیزات کار کنید، در انتها با تجربه و تکرار و حضور در چند پروژه به تسلط مناسبی در این حوزه دست خواهید یافت. این را هم یادتان باشد که در دنیای امروز بایستی هر از چند گاهی اطلاعات خود را به روز کنید و از دنیا عقب نمانید.
1-3# خریداری و تامین تجهیزات
در ادامه و همراه با بابا ادیسون به بررسی مختصری در مورد برترین برندها و شرکت های تامین کننده تجهیزات ابزار دقیق خواهیم پرداخت. امروزه با گسترش علم و دانش، فروشگاه های ابزار دقیق و شرکت های تامین کننده تجهیزات ابزار دقیق روند رو به رشدی را داشته و شما به راحتی می توانید نیازهای خود را برای خرید این تجهیزات، برطرف نمایید. لیست برترین شرکت های تامین کننده تجهیزات ابزار دقیق را در ادامه آورده ایم:
شرکت های اِندرِس هُوزِر و رُز مُنت بی شک بی رقیب ترین و از بهترین تولیدکنندگان تجهیزات ابزاردقیق هستند.
مثلا یکی از پرکاربردترین ادوات ابزار دقیق، است. از بهترین تولید کنندگان مقاومت های متغیر با دما (rtd)، شرکت Endress Hauser است. البته در مورد rtd در نوشته مربوط بهبه طور کامل بحث کرده ایم و هدف فعلی ما در بابا ادیسون، آشنایی شما با اساس و پایه های مهندسی ابزار دقیق است وشما با کلیک بر روی هریک از لینک های مرتبط، مطالب مرتبط را به صورت جامع تر و با جزئیات بیشتر مشاهده خواهید کرد. وظیفه rtd، اندازه گیری دما با دقت بالا است.
محصولات اندازه گیری فشار و دمای این دو شرکت از کیفیت خوبی برخوردار است. همچنین به شرکت های زیر نیز به عنوان دیگر تولیدکنندگان معتبر تجهیزات ابزار دقیق می توان اشاره کرد. یکی دیگر از تجهیزات پرکاربرد و خیلی مهم در صنایع مختلف، فلومتر ها (به منظور اندازه گیری جریان عبوری از پایپ) هستند. بی شک، برند کِرُنه (KRONHE) یکی از بهترین تولیدکنندگان این محصول است.
- ABB
- FISHER
- YOKOGAWA
- IFM
- VEGA
- HACH
این شرکت ها به عنوان بابا ادیسون در خرید و تامین تجهیزات ابزار دقیق به حساب می آیند.
4# صنایع مرتبط با ابزار دقیق
وقتی صحبت از یک محیط صنعتی و انجام یک پروژه صنعتی می شود، تصور اینکه آن پروژه بدون تجهیزات ابزار دقیق و یک مهندس ابزاردقیق به انجام برسد، چیزی نزدیک به محال است. در واقع در صنایع مختلف، از ابزار دقیق به عنوان راه حلی برای پیشبرد بهتر فرآیند و رسیدن به بهترین نتیجه استفاده می شود.
1-4# ابزار دقیق در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی
در صنایع زیادی از جمله صنایع آب، نفت و گاز و پتروشیمی از سیالات متنوعی استفاده می شود و این سیالات از طریق خطوط و لوله های پروسسی از محلی به محلی دیگر انتقال داده می شوند. همچنین از مخازن بزرگ و کوچک برای ذخیره سازی استفاده می گردد. در این صنایع به تبع نیاز است که میزان سیال عبوری و حتی میزان سیال ذخیره سازی شده، با استفاده از یکسری تجهیزات، اندازه گیری شود.
برای نمونه فرض کنید که در یک پالایشگاه نفت، یک لوله حاوی بنزین داریم که در حال خارج شدن از پالایشگاه است و قصد فروش بنزین خروجی را به یک شرکت خارجی داریم، همان طور که ملاحظه می کنید، سیال خروجی ما بنزین است. سر و کار شما با پول و دخل و خرج می باشد (در حدود میلیون ها یورو) کافی است که سنسوری که اندازه گیری بنزین خروجی را انجام می دهد، به میزان اندکی خطا داشته باشد.
این خطای کوچک می تواند سرمایه شما را هدر بدهد و مقدار زیادی از بنزین خود را به صورت رایگان به فروش برسانید. پیش تر در بابا ادیسون، ادوات و تجهیزات اندازه گیری در مهندسی ابزار دقیق را به صورت اجمالی معرفی کردیم؛ بسیاری از این تجهزات در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به کار می رود. مثلا برای اندازه گیری بنزین خروجی، از فلومتر استفاده خواهیم کرد. همچنین برای اندازه گیری سطح مخازن ذخیره سازی از سطح سنج ها استفاده خواهیم کرد. بنابراین در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از فلومتر و لول متر های متعددی بهره خواهیم برد؛ همچنین به تعدادی فشارسنج و دماسنج نیز نیاز داریم.
2-4# ابزار دقیق در صنایع سیمان و معدن
از ابزاردقیق در صنایع سیمان و معدن در موارد زیر استفاده می شود:
- اندازه گیری سطح سیلوهای سیمان و سنگ های معدنی به وسیله ترانسمیترهای سطح
• اندازه گیری سطح دیگ های بخار با استفاده از سطح سنج ها
• اندازه گیری فشار روی کوره ها و دیگ های بخار
• کنترل دبی بخار خروجی از دیگ های بخار به صورت دقیق از طریق فلومترهای مناسب
• اندازه گیری میزان سوخت مصرفی با فلومتر
• اندازه گیری دمای کوره با سنسور دما
گستره کاربرد ابزار دقیق، بسیار وسیع می باشد و با ورود ابزار دقیق، پیشرفت چشمیگری در تولید و بهره وری ایجاد شده است.
5# رشته ابزار دقیق و گرایش های دانشگاهی ابزار دقیق
اگر از افرادی هستید که در مورد تحصیلات آکادمیک رشته ابزار دقیق کنجکاو هستید، گام پنجم در بابا ادیسون را از دست ندهید. تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی در رشته ابزار دقیق و در کشور عزیزمان ایران معمولا به یکی از صورت های زیر است:
- اگر از دوستانی هستید که در فنی و حرفه ای مشغول به تحصیل هستید، پس از گذر از دوران دبیرستان و شرکت در کنکور مقطع کاردانی، بایستی گرایش کاردانی ابزار دقیق را انتخاب کنید.این گرایش در اکثر دانشگاه های فنی و در 4 یا 5 ترم ارائه می شود.در برخی موارد ممکن است که این گرایش را با نام “کارشناسی ناپیوسته مهندسی تکنولوژی کنترل و ابزار دقیق” شنیده باشید که دروس مشابهی دارد با این تفاوت که دروس مربوط به کاردانی ابزار دقیق، بیشتر عملی و پژوهشی است و در آن تا حد امکان به تجهیزات ابزار دقیق پرداخته می شود.
- اگر از دوستانی هستید که در رشته های مهندسی و ریاضی تحصیل کرده اید (یا در حال تحصیل هستید)،
در انتخاب گرایش کارشناسی ارشد با 2 انتخاب رو به رو هستید. یکی از این انتخاب ها، گرایش کارشناسی ارشد مهندسی ابزار دقیق و اتوماسیون در صنایع نفت است که ضرایب دروس آن در کنکور ارشد بر اساس دفترچه آزمون سال 97 به صورت زیر است.
1-5# عناوین و دروس امتحانی
- زبان عمومی و تخصصی (انگلیسی)
- ریاضیات مهندسی
- کنترل خطی و غیرخطی
- ترمودینامیک
- مکانیک سیالات و انتقال حرارت
- مدارهای الکتریکی (1 و 2)
- الکترونیک (1 و 2)
(توجه: داوطلبان باید از بین دروس 4 تا 7، فقط دو درس را به انتخاب پاسخ دهند)
همچنین می توانید با شرکت در کنکور ارشد رشته های مهندسی برق و مکانیک، گرایش کنترل را انتخاب کرده و
در زیر گرایش های آن به سراغ اتوماسیون و ابزار دقیق بروید. البته در برخی سال ها گرایش ارشد ابزار دقیق در دفترچه انتخاب رشته وجود ندارد. براساس دفترچه آزمون سال 97 برای مهندسی برق داریم:
از جمله کتاب های مناسب در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کتاب 504 واژه کاملا ضروری، کتاب 1100 واژه که باید دانست، خواندن مقالات علمی تخصصی برق
- در حوزه ریاضیات کتاب های کنکور نصیر دارای کیفیت نسبتا خوبی هستند.
- کتاب مدارهای الکتریکی دکتر عابدی برای آموزش تشریحی و کتاب کنکور مدارهای الکتریکی مدرسان شریف برای تست و آموزش
- کتاب مبانی میکروالکترونیک پروفسور بهزاد رضوی
- ماشین های الکتریکی مدرسان شریف
- سیستم های کنترل خطی پوران پژوهش
2-5# دانشگاه های دارای این رشته
پس از شرکت در کنکور، نوبت به انتخاب رشته می رسد که برای مهندسی ابزار دقیق و اتوماسیون در صنایع نفت در سال 96، دانشگاه های پذیرنده این حوزه عبارتند از:
همچنین پس از شرکت در کنکور کارشناسی ارشد مهندسی برق و مکانیک و ورود به گرایش کنترل، متناسب با دروس موردنظر در دانشگاه های پذیرفته شده در این حوزه به تحصیل خواهید پرداخت. در پایان بایستی به این نکته اشاره کرد که از نظر آکادمیک، تحصیل در حوزه ابزار دقیق در ایران چندان استقبال نمی شود و این امر هم بیشتر به علت عدم توجه دانشگاه ها به این رشته است. در واقع ابزار دقیق یکی از گرایش ها و درس های مهم و پرکاربردی است که در دانشگاه های ما آن طور که باید به آن پرداخته نمی شود و در حق آن اجحاف شده است.
6# آموزش ابزار دقیق
ابزار دقیق در موسسات و آموزشگاه های مختلف کشور تدریس می شود. شما نیز بایستی با تحقیق و بررسی، بهترین آموزشگاه ها را پیدا کرده و با اساتید معتبر، چگونگی کار با تجهیزات ابزار دقیق را فرا بگیرید.صفر تا صد آموزش ابزار دقیق را می توان به 7 گام کلی تقسیم بندی کرد.
1-6# دوره ابزار دقیق
از ابتدایی ترین دوره هایی که یک مهندس ابزار دقیق می تواند در آن ها شرکت کند، دوره تئوری و طراحی ابزاردقیق است. این دوره در دو سطح ابزار دقیق مقدماتی و ابزار دقیق پیشرفته برگزار می گردد که در مجموع روش های اندازه گیری فشار، سطح، دما و فلو به همراه انواع کابل و گلند و موارد عمومی تدریس می شود.
دوره تهیه مدارک مهندسی قطعا مهمترین و اساسی ترین دوره ای است که شما بایستی در آن شرکت کنید. البته مهارت پر کردن مدارک مهندسی صرفا با چند دوره آموزشی به دست نیامده و نیاز به تجربه و چندین سال خاک خوردن در این حوزه دارد. بنابراین در این زمینه، تلاش و کوشش بسیاری را انجام دهید و سعی کنید از آموزشگاه ها و موسسات معتبر و اساتید خبره در این حوزه، این مهارت را فرا بگیرید.
یکی دیگر از دوره هایی که یک مهندس ابزاردقیق بایستی آن را پشت سر بگذارد، دوره شیرآلات صنعتی و سایزینگ آن ها است. همچنین به علت نزیکی و هم سو بودن مهندسی کنترل و مهندسی ابزار دقیق، یک مهندس ابزاردقیق بایستی دوره های کنترل و PLC را هم فرا بگیرد؛ زیرا مهندسی کنترل و ابزار دقیق از هم جدایی ناپذیرند.
کار با نرم افزارهایی نظیر plc ،wincc از جمله این مهارت ها است. دوره سیستم های F&G یکی دیگر از دوره هایی است که توصیه می شود، دستی هم در آن داشته باشید. دوره ابزار دقیق در تهران و همچنین دوره ابزار دقیق در اهواز و استان اصفهان از استقبال بالایی برخوردار است و شما با مراجعه به مراکز معتبر می توانید به آموزش و فراگیری علم ابزار دقیق بپردازید.
2-6# آموزش تصویری ابزار دقیق
امروزه با گسترش علم و تکنولوژی، فیلم ها و ویدیوهای مناسبی نیز برای آموزش ابزار دقیق، تولید شده اند. همچنین بسته آموزشی ابزار دقیق نماتک قابل استفاده در هر نقطه از کشور عزیزمان ایران است و تمام تلاش ما این است که مهارت های لازم در این حرفه را با آموزش های با کیفیت تصویری به تمامی دوستان و در دورترین نقاط کشور برسانیم و شما بتوانید به عنوان بابا ادیسون در هر لحظه به این بسته مراجعه نمایید. این بسته در بر گیرنده تمامی مباحث مربوط به دوره های ابزار دقیق است.
3-6# کتاب ابزار دقیق
اگر از افرادی هستید که عادت به خودآموزی و استفاده از کتاب های آموزشی دارید، حتما کتاب (Liii (Lessons in Industrial Instrumentation را مطالعه کنید. امیدوارم زبان انگلیسی شما چندان ضعیف نباشد، چون در این حوزه کتاب چندان مناسبی به زبان فارسی منتشر نشده است.
7# نقشه خوانی و پرکردن مدارک مهندسی ابزار دقیق
در ابتدای این نوشته به 4 مرحله برای انجام یک پروژه ابزاردقیق اشاره کردیم. اولین مرحله، طراحی بود که متناسب با اطلاعات اولیه ای که در مورد سیستم به ما داده می شد، شروع به کار می کردیم. یکی از مهم ترین کارهایی که در مرحله طراحی بایستی انجام دهیم، نقشه خوانی و پر کردن مدارک مهندسی است.
یکی از مدارک مهمی که در این رابطه به ما می دهند، مدرک Instrument list است که لیست کاملی از تمامی تجهیزات ابزار دقیقی که در آن پروژه استفاده می شود، داخل آن گنجانده شده است. البته اگر تجهیزات جدیدی را هم متناسب با پروسه، در نظر گرفتید، آن را در لیست خرید و در داخل دیتاشیت وارد کنید. برای هر پالایشگاه و هر سیستمی یک نقشه ای وجود دارد که بیانگر تجهیزات استفاده شده در سیستم و پروسه های در حال اجرا در کارخانه است.
به این نقشه، نقشه P&ID می گوییم. (با این نقشه زیاد سر و کار خواهیم داشت) نقشه P&ID راهنمای ما در بررسی پالایشگاه ها و سیستم های صنعتی است. نقشه خوانی P&ID، اصلی ترین و ضروری ترین دانشی است که یک مهندس ابزاردقیق بایستی به آن تسلط پیدا کند. شما با یادگیری نقشه خوانی P&ID ابزار دقیق، قادر به دنبال کردن پروسه های در حال اجرا در سایت خواهید بود.
در واقع می توان گفت که نقشه P&ID، بابا ادیسون هر سیستم (Plant) است و همواره به این نقشه ها رجوع خواهیم کرد. برای نمونه در تصاویر زیر قسمتی از دیتاشیت یک گیج فشار را قبل و پس از پر شدن قرار داده ایم. یکی از مهمترین وظایف شما به عنوان مهندس ابزار دقیق، پر کردن مدارک ابزار دقیق و دیتاشیت ها است.
1-7# نرم افزارهای ابزار دقیق
شاید برایتان سوال باشد که نقشه های P&ID را چگونه تهیه می کنند. یا اینکه چه نرم افزارهایی در شاخه ابزار دقیق استفاده می شود و کدامیک را باید یاد بگیریم؟ برای روشن تر شدن این موضوع، ما را در بابا ادیسون دنبال کنید.
1) نرم افزارهای سایزینگ ولو
در حوزه ابزار دقیق، نرم افزارهای مختلفی از جمله برای ولوها (شیرهای کنترلی) و حوزه ایمنی وجود دارد. در واقع سایزینگ ولوها دارای نرم افزارهای خاص و مخصوص به خود است و بر اساس همین نرم افزارها، مدارکی را در مورد سایزینگ ولوها ارائه خواهیم داد. نرم افزار سایزینگ کنترل ولو شرکت فیشر (Fisher Control Valve Sizing) یکی از این نرم افزار هاست. همچنین برای ولوهای ایمنی هم نرم افزار Valvestar مورد استفاده قرار می گیرد. اریفیس یکی دیگر از تجهیزات ابزار دقیق است که به وفور در صنایع و پروژه های مختلف کاربرد دارد.
برای اریفیس ها نیز سایزینگ را داریم و یکی از مهمترین نرم افزارهایی که برای این کار استفاده می شود، نرم افزار شرکت دنیل (Daniel Orifice Calculator) است. شما می توانید با سرچ کردن این نرم افزار ها به زبان انگلیسی به آموزش و یادگیری این نرم افزار ها بپردازید. از نرم افزارهای دیگری که در این فیلد و رشته توصیه می شود که حتما فرابگیرید، می توان به اتوکد اشاره کرد که بسیاری از نقشه های P&ID و hook-up با همین نرم افزار طراحی می شوند.
از eplan هم به همین منظور استفاده می شود. نرم افزار intools یکی دیگر از نرم افزارهای کاربردی و مناسب برای طراحی نقشه های P&ID و hook-up است. از نرم افزار PDMS، برای طراحی و مدل سازی واحدهای صنعتی استفاده می شود. در ادامه بابا ادیسون، به بررسی بخش جذاب بازارکار ابزار دقیق می پردازیم.هدف ما در بابا ادیسون، نشان دادن مسیر صحیح رسیدن به قله های ابزار دقیق و رساندن شما به دانش و شغل مناسب در شاخه ابزار دقیق است. در انتها می پردازیم به پرسشی که مهندسین تازه وارد از ما دارند.
8# بازار کار مهندسی ابزار دقیق
از آنجایی که رشته ابزاردقیق، یک شاخه تقریبا نوظهور به حساب می آید؛ از بازار کار و اشتغال نسبتا خوبی (حتی با وجود شرایط فعلی صنعت کشور) برخوردار است. با شروع هر پروژه صنعتی، به تعدادی مهندس ابزار دقیق و کنترل نیاز است تا به طراحی سیستم مورد استفاده و سنسورها و تجهیزات ابزار دقیق موردنیاز بپردازند. سپس بهترین تجهیزات را خریداری کرده و متناسب با سیستم بر روی پلنت سوار کنند.
1-8# استخدام مهندس کنترل
شرکت های بسیاری، از جمله شرکت های مشاور، شرکت های پیمانکاری، شرکت های ناظر و حتی مراکز فروش و تامین کنندگان، نیازمند به یک مهندس ابزار دقیق هستند. قطعا برای استخدام در شغلی مناسب و با حقوق خوب، بایستی دانش فنی خود را به حد مطلوبی برسانید. توصیه می شود که برای شروع کار، وقت زیادی را برای آموزش و یادگیری اکثر تجهیزات مورد استفاده در صنعت و ابزار دقیق اختصاص دهید، سپس از یک کارخانه و محیط صنعتی شروع کنید و سعی کنید که با تجهیزات به صورت حضوری در تماس باشید.
در ابتدای کار با سختی های زیادی مواجه خواهید شد (در حدود 3 تا 4 سال)؛ اما بعد از آن بسیار راحت تر پیش خواهید رفت. این را هم باید بدانید که نقش مهندس ابزار دقیق، یک نقش تثبیت شده در صنعت است.
2-8# شغل ابزار دقیق و شرایط کاری
اگر فرصت دارید، این فیلم 65 دقیقه ای را مشاهده کنید (بخشی از آن را بالاتر مشاهده کردید؛ اما برای آشنایی بیشتر بهتر است که این 65 دقیقه را کامل مشاهده کنید) همانطور که از مطالب بالاتر هم متوجه شدید، در حوزه ابزار دقیق با یکسری سنسور روبه رو هستیم که وظیفه طراحی و خرید آن ها را برعهده داریم.
یعنی شما به عنوان متخصص ابزار دقیق باید تجهیزاتی را خریداری و تعمیر کرده یا مورد تحلیل قرار دهید که مقادیر سیالات داخل لوله ها و مخازن را نمونه گیری کرده و اطلاعات دقیقی از شرایط پروسه را به سیستم کنترل ارسال کنند. شما با مدارک فنی و دیتاشیت های مختلفی سر و کار دارید که پیش تر هم اشاره کردیم، یکی از مهمترین چیزهایی که شما بایستی به آن تسلط داشته باشید، همین پر کردن مدارک مهندسی است. شرایط کاری در این حرفه نیز، دارای بالا و پایین های خودش هست، اکثر پروژه های صنعتی با کمی فاصله از محیط شهری انجام شده و شاید تنها سختی کار در این حوزه، دوری راه باشد.