قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴

مهریه بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، کاملاً معاف از مالیات است و قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴ صرفاً یک طرح پیشنهادی در مجلس است که هنوز به تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نیست. در حال حاضر، هیچ گونه مالیاتی بر اصل مهریه تعلق نمی گیرد.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین ارکان حقوقی و مالی در عقد نکاح اسلامی، همواره مورد توجه سیستم قضایی و اجتماعی کشور بوده است. با تغییرات اقتصادی و اجتماعی، مباحثی پیرامون جنبه های مالیاتی مهریه مطرح شده که اغلب با ابهامات و گمانه زنی هایی همراه است. افزایش ارزش سکه و چالش های ناشی از آن، موجب شده تا لایحه هایی برای ساماندهی این حوزه و کاهش دعاوی خانوادگی به مجلس ارائه شود. این تحولات، به ویژه طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴، پرسش های متعددی را در خصوص وضعیت فعلی و آینده مالیاتی مهریه برای زوجین، وکلای خانواده و عموم جامعه ایجاد کرده است. درک دقیق مقررات مالیاتی و تفکیک میان قوانین جاری و طرح های پیشنهادی، برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مسائل مربوط به مهریه حیاتی است.

مهریه چیست؟ تعریف و ابعاد حقوقی آن

مهریه به عنوان یکی از حقوق مالی اصلی زن در عقد نکاح، مالی است که به هنگام عقد یا پس از آن، از سوی مرد به زن پرداخت می شود یا بر ذمه او قرار می گیرد. این حق، ریشه در فقه اسلامی و قوانین مدنی ایران دارد و با ایجاب و قبول زوجین، رسمیت می یابد. ماهیت مهریه، مستقل از روابط زناشویی است و به محض انعقاد عقد، زن مالک آن می شود و می تواند هرگونه تصرفی در آن داشته باشد.

تعریف حقوقی و شرعی مهریه

در عرف فقهی و حقوقی، مهریه مالی است که زن به واسطه عقد نکاح مستحق آن می شود. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی صراحتاً بیان می دارد: به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. این تعریف نشان می دهد که مالکیت مهریه، از لحظه جاری شدن صیغه عقد، برای زن محقق می شود. مهریه می تواند شامل هر مالی باشد که ارزش اقتصادی داشته و قابل تملک باشد، مانند وجه نقد، سکه طلا، املاک، خودرو، یا حتی منافع و حقوق مالی.

انواع مهریه: عندالمطالبه و عندالاستطاعه

مهریه به طور عمده به دو شکل تعیین می شود که هر یک پیامدهای حقوقی متفاوتی دارند:

• مهریه عندالمطالبه: در این نوع، زن می تواند در هر زمانی که اراده کند، تمام یا بخشی از مهریه خود را مطالبه نماید و مرد موظف به پرداخت فوری آن است. در صورت عدم پرداخت، زن می تواند از طریق مراجع قضایی اقدام به مطالبه و وصول مهریه کند و حتی اموال مرد را توقیف نماید.
• مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است. به این معنی که اگر زن مهریه خود را مطالبه کند، باید توانایی مالی مرد (استطاعت) برای پرداخت مهریه را در دادگاه به اثبات برساند. این نوع مهریه، فرآیند وصول را برای زن دشوارتر می کند، زیرا بار اثبات بر عهده اوست.

اهمیت ثبت رسمی مهریه

ثبت مهریه در سند رسمی ازدواج، اهمیت حقوقی و اجرایی بالایی دارد. سند ازدواج، به عنوان یک سند رسمی، اعتبار قانونی و اثباتی مضاعف به مهریه می بخشد. در صورت ثبت رسمی، زن می تواند بدون نیاز به طرح دعوای اثبات مهریه در دادگاه، مستقیماً از طریق دفترخانه صادرکننده سند یا اجرای ثبت، برای مطالبه مهریه اقدام کند که این امر به تسریع فرآیند وصول کمک شایانی می کند. عدم ثبت رسمی مهریه، زن را مجبور به اثبات آن از طریق اقامه دعوا در دادگاه می کند که مسیری طولانی تر و پیچیده تر است.

وضعیت مالیات مهریه در حال حاضر (قانون فعلی)

یکی از پرتکرارترین پرسش ها در خصوص مهریه، مربوط به وضعیت مالیاتی آن است. شفاف سازی این موضوع برای زوجین و فعالان حوزه حقوقی از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا که شایعات و اطلاعات نادرست زیادی در این زمینه وجود دارد.

معافیت کامل مهریه طبق ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم

بر اساس قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران، به طور صریح و قاطع، مهریه از پرداخت هرگونه مالیات معاف است. ماده ۱۴۴ این قانون به وضوح بیان می دارد: جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است. این ماده به طور کامل، مهریه را از شمول مالیات خارج کرده است. بنابراین، چه مهریه به صورت وجه نقد، سکه طلا، املاک، خودرو یا هر دارایی منقول و غیرمنقول دیگری تعیین شده باشد، دریافت آن توسط زن مشمول مالیات نخواهد بود.

اشکال مختلف مهریه و معافیت آن

معافیت مالیاتی مهریه، شامل تمامی اشکال مهریه می شود. این بدان معناست که اگر مهریه به شکل های رایج مانند سکه بهار آزادی، سکه تمام بهار، نیم سکه، ربع سکه، یا حتی ارزهای خارجی تعیین شده باشد، مشمول مالیات نیست. همچنین، در صورتی که مهریه شامل اموال غیرمنقول مانند آپارتمان، زمین یا ویلا باشد، یا اموال منقولی نظیر خودرو، طلاجات، سهام شرکت ها و غیره، باز هم اصل دریافت این مهریه، کاملاً از مالیات معاف است. این معافیت، تضمینی برای حفظ حق مالی زن بدون تحمیل بار مالیاتی اضافه است.

تکذیب شایعات توسط سازمان امور مالیاتی

با وجود صراحت قانون در ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، در سال های اخیر، به ویژه با افزایش قیمت سکه و طرح مباحثی پیرامون اخذ مالیات از مهریه های سنگین، گمانه زنی ها و شایعاتی در فضای عمومی و مجازی منتشر شد. برخی ادعا می کردند که سازمان امور مالیاتی قصد دارد بر مهریه مالیات وضع کند. با این حال، سازمان امور مالیاتی کشور با صدور اطلاعیه های رسمی، بارها این شایعات را تکذیب کرده و تأکید نموده است که تا کنون هیچ اصلاحیه یا دستورالعمل جدیدی برای لغو معافیت مالیاتی مهریه به تصویب نرسیده و ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم همچنان معتبر است. بنابراین، اطلاعاتی که در شبکه های اجتماعی یا منابع غیررسمی منتشر می شود و حکایت از وضع مالیات بر مهریه دارد، فاقد وجاهت قانونی است.

طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴: اهداف و جزئیات

با وجود معافیت مالیاتی مهریه در قانون فعلی، چالش هایی نظیر افزایش مهریه های سنگین، حجم بالای پرونده های قضایی مرتبط با مهریه، و مشکلات مربوط به زندانی شدن مردان، موجب شده تا طرح هایی برای ساماندهی این حوزه در مجلس شورای اسلامی مطرح شود. قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴ به عنوان یک طرح پیشنهادی در همین راستا مطرح شده است.

معرفی طرح اصلاح قانون مهریه و اهداف آن

طرح پیشنهادی اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه که در محافل عمومی به عنوان قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴ شناخته می شود، با اهداف متعددی نظیر کاهش مهریه های غیرمنطقی و سنگین، تقلیل ورودی پرونده ها به مراجع قضایی، و حمایت از استحکام بنیان خانواده و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از مهریه، به مجلس ارائه شده است. موافقان این طرح بر این باورند که وضع مالیات بر مهریه های بالا، می تواند عاملی بازدارنده برای تعیین مهریه های غیرمتعارف باشد و به کاهش مشکلات اجتماعی و حقوقی کمک کند.

تأکید بر عدم قطعیت و پیشنهادی بودن طرح

این نکته حائز اهمیت فراوان است که تا تاریخ نگارش این مقاله، طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴ هنوز به تصویب نهایی نرسیده و جنبه قانونی و اجرایی ندارد. تمامی جزئیات مطرح شده در ادامه، صرفاً مربوط به متن پیشنهادی این طرح است و تا زمانی که به صورت قانون مصوب ابلاغ نشود، هیچ گونه الزامی برای زوجین ایجاد نمی کند. این طرح در مراحل بررسی و کارشناسی در مجلس قرار دارد و امکان تغییر در مفاد آن وجود دارد.

نرخ های مالیاتی پیشنهادی بر اساس تعداد سکه

در صورت تصویب و اجرایی شدن طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴، نرخ های مالیاتی به صورت پلکانی و بر اساس تعداد سکه تعیین خواهد شد. جزئیات این نرخ ها در جدول زیر آمده است:

تعداد سکه	نرخ مالیات (از ارزش کل مهریه)
تا ۱۴ سکه	معاف از مالیات
۱۵ تا ۱۰۰ سکه	۱.۱ درصد
۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه	۲ درصد
بیش از ۲۰۰ سکه	۱۵ درصد

طرح پیشنهادی مالیات مهریه با هدف کاهش مهریه های سنگین و ساماندهی پرونده های قضایی، نرخ های پلکانی مالیاتی را برای مهریه های بیش از ۱۴ سکه در نظر گرفته است.

مسئولیت پرداخت مالیات مهریه (در صورت تصویب طرح)

یکی از ابهامات اساسی در رابطه با طرح پیشنهادی، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه است. بر اساس مفاد این طرح، در صورت تصویب نهایی، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه به صورت مشترک و مساوی (پنجاه-پنجاه) بر عهده هر دو زوج (زن و مرد) خواهد بود. این رویکرد با هدف تقسیم بار مالی و ایجاد تعادل در مسئولیت ها، در نظر گرفته شده است. این بدان معناست که هر یک از زوجین ملزم به پرداخت نیمی از مبلغ مالیات متعلقه خواهند بود.

زمان پرداخت مالیات مهریه (در صورت تصویب طرح)

طبق طرح پیشنهادی، زمان پرداخت مالیات مهریه هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی و قبل از صدور سند ازدواج خواهد بود. به عبارت دیگر، زوجین برای نهایی شدن ثبت عقد و دریافت سند ازدواج خود، ابتدا باید مالیات تعیین شده بر اساس تعداد سکه مهریه را (در صورت مشمول بودن) پرداخت نمایند. این سازوکار با هدف تضمین وصول مالیات در همان ابتدای شکل گیری تعهد مهریه طراحی شده است.

نحوه محاسبه مالیات مهریه (بر اساس طرح پیشنهادی)

در صورتی که طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴ به مرحله تصویب و اجرا برسد، نحوه محاسبه مالیات از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود. این بخش به تشریح فرمول و ارائه مثال های عملی برای درک بهتر این فرآیند می پردازد.

فرمول محاسبه مالیات مهریه

برای محاسبه مالیات مهریه بر اساس نرخ های پلکانی طرح پیشنهادی، فرمول زیر مورد استفاده قرار خواهد گرفت:

مالیات مهریه = (نرخ مالیات / ۱۰۰) × ارزش روز کل سکه ها

در این فرمول، نرخ مالیات بر اساس جدول پلکانی تعداد سکه تعیین می شود (مثلاً ۱.۱ درصد، ۲ درصد یا ۱۵ درصد) و ارزش روز کل سکه ها از ضرب تعداد سکه های مهریه در قیمت روز هر سکه به دست می آید.

مثال های عملی برای محاسبه مالیات

برای روشن شدن نحوه محاسبه، به چند مثال عملی توجه می کنیم (با فرض قیمت هر سکه بهار آزادی ۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان در زمان عقد):

1. برای ۶۰ سکه مهریه:
   • تعداد سکه: ۶۰ سکه (در رده ۱۵ تا ۱۰۰ سکه)
   • نرخ مالیات پیشنهادی: ۱.۱ درصد
   • ارزش روز کل سکه ها: ۶۰ سکه × ۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۱,۰۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
   • محاسبه مالیات: (۱.۱ / ۱۰۰) × ۱,۰۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱۱,۸۸۰,۰۰۰ تومان
   • مالیات بر عهده هر یک از زوجین (۵۰-۵۰): ۵,۹۴۰,۰۰۰ تومان
2. برای ۱۱۰ سکه مهریه:
   • تعداد سکه: ۱۱۰ سکه (در رده ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه)
   • نرخ مالیات پیشنهادی: ۲ درصد
   • ارزش روز کل سکه ها: ۱۱۰ سکه × ۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۱,۹۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
   • محاسبه مالیات: (۲ / ۱۰۰) × ۱,۹۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۳۹,۶۰۰,۰۰۰ تومان
   • مالیات بر عهده هر یک از زوجین (۵۰-۵۰): ۱۹,۸۰۰,۰۰۰ تومان
3. برای ۲۵۰ سکه مهریه:
   • تعداد سکه: ۲۵۰ سکه (در رده بیش از ۲۰۰ سکه)
   • نرخ مالیات پیشنهادی: ۱۵ درصد
   • ارزش روز کل سکه ها: ۲۵۰ سکه × ۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۴,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
   • محاسبه مالیات: (۱۵ / ۱۰۰) × ۴,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۶۷۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان
   • مالیات بر عهده هر یک از زوجین (۵۰-۵۰): ۳۳۷,۵۰۰,۰۰۰ تومان

این مثال ها نشان می دهند که در صورت اجرایی شدن طرح، مبلغ مالیات می تواند قابل توجه باشد و این امر به طور مستقیم بر تصمیم زوجین در تعیین میزان مهریه تأثیر خواهد گذاشت.

رفع ابهامات و تمایزات کلیدی مالیاتی

با توجه به پیچیدگی های نظام مالیاتی و تعدد انواع مالیات ها، ممکن است ابهاماتی در خصوص تفاوت مالیات مهریه با سایر مالیات ها یا هزینه های مرتبط به وجود آید. این بخش به روشن ساختن این تمایزات کلیدی می پردازد.

تفاوت مالیات مهریه با مالیات سکه

یکی از سوءتفاهم های رایج، خلط مفهوم مالیات مهریه با مالیات سکه است. همانطور که پیشتر اشاره شد، مهریه بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، از مالیات معاف است. اما مالیات سکه به موضوع دیگری اشاره دارد. مالیات سکه مربوط به معاملات خرید و فروش سکه طلا در بازار و نگهداری تعداد بالایی از آن است که از سوی بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی جهت کنترل بازار و جلوگیری از سفته بازی اعمال می شود. افرادی که در یک دوره زمانی مشخص، تعداد معینی سکه را از بانک مرکزی خریداری کرده یا اقدام به خرید و فروش عمده آن در بازار آزاد می کنند، ممکن است مشمول مالیات بر درآمد یا مالیات بر ارزش افزوده ناشی از این معاملات شوند. این مالیات به ذات سکه به عنوان کالای معاملاتی تعلق می گیرد، نه به مهریه ای که در قالب سکه به زن پرداخت می شود. بنابراین، اگر زنی مهریه خود را به صورت سکه دریافت کند، تا زمانی که آن را نفروشد، مالیاتی به آن تعلق نمی گیرد. اما اگر اقدام به فروش آن کند و از این بابت سود کسب نماید، این سود (در صورت تحقق شرایط مالیاتی) می تواند مشمول مالیات بر درآمد باشد، که باز هم با مالیات بر اصل مهریه تفاوت دارد.

وضعیت مالیاتی مهریه های غیرنقدی (ملک، خودرو و…)

مهریه می تواند به صورت غیرنقدی مانند ملک، خودرو، سهام، یا سایر اموال منقول و غیرمنقول تعیین شود. اصل بر این است که دریافت این نوع مهریه ها نیز، همانند مهریه نقدی، بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، از مالیات معاف است. به عبارت دیگر، زن برای دریافت ملکی به عنوان مهریه، مالیاتی بابت خود مهریه پرداخت نمی کند. اما نکته مهم در اینجاست که انتقال مالکیت اموال غیرمنقول (مانند ملک) و برخی اموال منقول (مانند خودرو) مستلزم پرداخت هزینه ها و مالیات های مربوط به نقل و انتقال سند است. این مالیات ها شامل مالیات نقل و انتقال املاک، عوارض شهرداری و هزینه ثبت اسناد می شود که بر عهده انتقال دهنده (زوج) یا بعضاً بر عهده انتقال گیرنده (زوجه) یا هر دو است، و با مالیات بر خود مهریه تفاوت دارد. به عنوان مثال، اگر ملکی به عنوان مهریه به زن منتقل شود، مالیات نقل و انتقال ملک باید پرداخت شود، اما این مالیات به فرآیند انتقال تعلق دارد، نه به مهریه به عنوان یک حق مالی.

مالیات مهریه در صورت فوت زن یا شوهر

در صورت فوت یکی از زوجین، وضعیت مهریه و مسائل مالیاتی مرتبط با آن ابعاد خاصی پیدا می کند. اگر مرد فوت کند و مهریه زن پرداخت نشده باشد، مهریه زن به عنوان یک دین ممتاز از ماترک متوفی محسوب می شود و زن می تواند آن را از ورثه مرد مطالبه کند. این مهریه نیز همچنان از مالیات مهریه (در صورت اجرایی شدن طرح) معاف خواهد بود. اگر زن فوت کند و مهریه او پرداخت نشده باشد، این مهریه به عنوان جزئی از ترکه او محسوب شده و ورثه زن می توانند آن را از مرد مطالبه کنند. باز هم، اصل مهریه مشمول مالیات نیست. با این حال، باید توجه داشت که در صورت فوت زن و انتقال اموالی که او از محل مهریه دریافت کرده به ورثه اش، ممکن است مالیات بر ارث مطرح شود. مالیات بر ارث، مالیاتی است که بر کل دارایی های متوفی که به ورثه منتقل می شود، تعلق می گیرد و مختص مهریه نیست. این مالیات بر کل دارایی های زن متوفی (شامل هر آنچه از مهریه دریافت کرده است) اعمال می شود و با مالیات بر خود مهریه کاملاً متفاوت است.

حق ثبت مهریه: ماهیت و تفاوت آن با مالیات

یکی دیگر از مفاهیمی که گاه با مالیات مهریه اشتباه گرفته می شود، حق ثبت مهریه است. حق ثبت مهریه، مالیات نیست، بلکه یک هزینه اداری است که هنگام ثبت سند ازدواج در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق اخذ می شود. این هزینه برای ثبت رسمی مهریه در سند ازدواج و اعطای اعتبار قانونی به آن دریافت می گردد و ارتباطی با ماهیت مالیاتی مهریه ندارد. میزان حق ثبت مهریه معمولاً بر اساس درصدی از مبلغ مهریه و تا سقف های مشخصی (مانند ۱۱۰ سکه) تعیین می شود. این مبلغ به حساب سازمان ثبت اسناد و املاک کشور واریز می گردد و هدف آن پوشش هزینه های دفتری و اداری و همچنین نظم بخشی به ثبت مهریه ها است. از این رو، حق ثبت مهریه را نباید با مالیات بر مهریه که یک بار مالیاتی مستقیم است، اشتباه گرفت.

قانون مهریه ۱۴ سکه: تبیین واقعیت و رفع سوءتفاهم

اصطلاح قانون مهریه ۱۴ سکه نیز یکی از مواردی است که در افکار عمومی به اشتباه رواج یافته و باعث سردرگمی شده است. در حقیقت، قانونی تحت عنوان قانون مهریه ۱۴ سکه در نظام حقوقی ایران وجود ندارد. آنچه در این زمینه مطرح است، برداشت های نادرست از قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ است. این قانون در ماده ۲۲ خود، سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی را به عنوان مهریه ای که مرد در صورت عدم پرداخت آن، با حکم جلب مواجه می شود، تعیین کرده است. به عبارت دیگر، تا سقف ۱۱۰ سکه، وصول مهریه از طریق اجرای ثبت و احکام دادگستری با ابزارهایی مانند حکم جلب و توقیف اموال، برای زن آسان تر است. اما برای مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه، بار اثبات توانایی مالی مرد برای پرداخت مازاد بر عهده زن قرار می گیرد. اصطلاح ۱۴ سکه احتمالاً ناشی از رویه برخی قضات در پرونده های اعسار (ناتوانی مالی) مردان است که ممکن است در ابتدا، حکم به پرداخت تعداد محدودی (مثلاً تا ۱۴ سکه) به صورت یکجا و مابقی به صورت اقساط صادر کنند. اما این یک قانون رسمی نیست و صرفاً یک رویه قضایی در شرایط خاص پرونده ها تلقی می شود و کل مهریه توافق شده کماکان معتبر و قابل مطالبه است. لذا، نباید آن را به عنوان محدودیتی قانونی در تعداد مهریه یا مشمولیت مالیاتی در نظر گرفت.

دیدگاه های موافقان و مخالفان طرح مالیات مهریه

طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه، همانند بسیاری از لوایح قانونی با ابعاد اجتماعی گسترده، نظرات موافق و مخالف بسیاری را به همراه داشته است. درک این دیدگاه ها، به تحلیل جامع تر موضوع کمک می کند.

استدلالات موافقان طرح

موافقان طرح مالیات مهریه، استدلالات متعددی را برای لزوم تصویب این قانون مطرح می کنند. اصلی ترین دلیل، کاهش مهریه های سنگین و غیرمتعارف است که به باور آن ها، به بنیان خانواده لطمه می زند و در عمل نیز قابل وصول نیست. این گروه بر این باورند که مهریه های بالا، نه تنها حمایتی واقعی از زن نیست، بلکه زمینه ساز ایجاد پرونده های قضایی بی شمار و زندانی شدن مردان به دلیل ناتوانی در پرداخت آن می شود. با وضع مالیات بر مهریه های سنگین، زوجین در هنگام عقد انگیزه بیشتری برای تعیین مهریه های متعارف تر و قابل پرداخت خواهند داشت. این امر می تواند منجر به کاهش حجم دعاوی در دادگاه های خانواده، کمتر شدن درگیری های خانوادگی و در نتیجه، ثبات بیشتر خانواده ها شود. همچنین، برخی موافقان معتقدند که این طرح می تواند بخشی از درآمدهای دولت را برای ارائه خدمات عمومی و اجتماعی تأمین کند.

استدلالات مخالفان طرح

در مقابل، مخالفان طرح مالیات بر مهریه نیز استدلالات قوی و قابل تأملی را ارائه می دهند. عمده ترین نگرانی مخالفان، تضعیف جایگاه مهریه به عنوان یک اهرم حمایتی برای زنان است. در جامعه ای که حق طلاق عمدتاً در اختیار مرد است، مهریه یکی از معدود ابزارهای قانونی برای زنان جهت مطالبه حقوقشان یا حتی ایجاد فشار برای دستیابی به طلاق با شرایط عادلانه تر تلقی می شود. مخالفان بر این باورند که وضع مالیات بر مهریه، این اهرم را تضعیف می کند و زنان را در برابر خواسته های ناعادلانه مردان آسیب پذیرتر می سازد. علاوه بر این، برخی منتقدان معتقدند که این طرح می تواند منجر به ثبت مهریه های غیررسمی یا توافقات شفاهی خارج از چارچوب قانونی شود که در صورت بروز اختلاف، دست زن را برای احقاق حق خود بسته تر می کند. همچنین، این طرح ممکن است بار مالی مضاعفی را بر دوش زوجین در ابتدای زندگی مشترک قرار دهد که خود می تواند عامل بازدارنده ای برای ازدواج باشد. از دیدگاه فقهی نیز، برخی مراجع معتقدند که مهریه یک هبه و عطیه شرعی است و وضع مالیات بر آن، با ماهیت آن مغایرت دارد.

نتیجه گیری

مهریه، به عنوان یک حق شرعی و قانونی زن در عقد نکاح، همواره در قوانین ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، مهریه در حال حاضر به طور کامل از هرگونه مالیات معاف است و این معافیت شامل تمامی اشکال نقدی و غیرنقدی مهریه می شود. سازمان امور مالیاتی نیز بارها بر این معافیت تأکید کرده و شایعات مربوط به اخذ مالیات از مهریه را تکذیب نموده است.

با این حال، طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه ۱۴۰۴ با هدف ساماندهی مهریه های سنگین و کاهش پرونده های قضایی، در مراحل بررسی در مجلس شورای اسلامی قرار دارد. این طرح در صورت تصویب، نرخ های پلکانی مالیاتی را برای مهریه های بیش از ۱۴ سکه پیش بینی کرده و مسئولیت پرداخت آن را به صورت مساوی بر عهده زوجین در زمان ثبت عقدنامه قرار خواهد داد. تاکید مجدد بر این نکته ضروری است که این طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده و در حال حاضر اجرایی نیست.

در کنار این موارد، تمایز قائل شدن بین مالیات مهریه با مالیات سکه، مالیات نقل و انتقال اموال غیرنقدی و حق ثبت مهریه اهمیت دارد. هر یک از این موارد دارای ماهیت و احکام قانونی متفاوتی هستند که نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. آگاهی از این تمایزات، به افراد کمک می کند تا در مورد حقوق و تعهدات مالی خود در موضوع مهریه، تصمیمات دقیق و آگاهانه ای اتخاذ کنند.

با توجه به اهمیت اجتماعی و حقوقی مهریه و طرح های قانونی پیرامون آن، پیگیری اخبار و اطلاعات رسمی از مراجع ذی صلاح و مشورت با وکلای متخصص حقوق خانواده و مالیاتی، برای تمامی ذی نفعان، از جمله زوجین در شرف ازدواج، افراد متأهل، و متخصصان حقوقی، امری ضروری است تا از بروز ابهامات و چالش های آتی پیشگیری شود.