مفهوم دعوی کیفری چیست

دعاوی کیفری چه دعاوی هستند؟

دعاوی کیفری، دعاوی هستند که برای رسیدگی به موضوعاتی که قانون گذار آنها را به موجب قانون ممنوع و مستوجب مجازات دانسته است مطرح می‌شوند. در واقع منظور نظر طرح کننده این دعوای تقاضای رسیدگی و مجازات شخصی است که عملی را مرتکب شده است که به موجب قانون برای آن عمل مجازات تعیین شده است. دعوای کیفری یکی از زیر شاخه های حقوق جزا میباشد.

انواع دعاوی کیفری

جرایم علیه اموال: دعوای کیفری بسته به نوع جرمی که موضوع دعوا قرار می گیرد دارای انواع متعددی هستند بعضی از آن ها مربوط به جرایم علیه اموال می باشند بدین صورت که شخصی تقاضای رسیدگی به آسیب و جرمی را می کند که علیه اموال و مالکیت او واقع شده است.  مصداق بارز این دسته از جرایم سرقت و کلاهبرداری می باشد.

جرایم علیه اشخاص: این دسته از جرایم جرایم ای هستند که موضوع و هدف آنها موجودیت یک شخص و اعضا و بدن و تمامیت فیزیکی شخص می باشد جرایمی که جرایم که در این دسته بسیار بارز هستند جرایمی هستند که منجر به طرح دعوای کیفری ایراد ضرب و جرح عمدی، قتل، سقط جنین و توهین می شوند.

نتیجه طرح دعوی کیفری

خواسته که مطرح کننده دعاوی کیفری یا به اصطلاح شاکی  در شکایت خود مطرح می کند  این است که با تعقیب شخص انجام دهنده جرم و محاکمه او پس از قطعیت رای صادره از دادگاه مرتکب جرم را به مجازاتی که قانون برای او مقرر کرده است  برسانند.  در نتیجه هدف از طرح دعوای کیفری اولا و در ابتدای کار  مطالبه مال یا برگرداندن مال نیست بلکه تقاضا از دادگاه این است که شخص را برای عمل خلاف قانونی انجام داده است به مجازات برساند.

مراحل دعاوی کیفری

دادسرا: بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری  برای رسیدگی به یک جرم ابتدا باید شاکی یا مدعی خصوصی در دادسرا شکایت خود را نسبت به این موضوع مطرح کنند.

پس از طرح موضوع در دادسرا بسته به موضوع جرمی که اتفاق افتاده است دادیار یا بازپرس که قاضی تحقیقات مقدماتی هستند  موضوع رسیدگی کرده و تصمیم می گیرند که شخص مستحب رسیدگی در دادگاه می باشد یا خیر و بر این اساس قرارهای قاطع صادر می کند و اگر نظر قاضی تحقیق بر این باشد که شخص مجرم است با صدور قرار مجرمیت پرونده را به دادگاه کیفری می فرستد.

دادگاه کیفری

مرحله قاضی کیفری با بررسی قرار مجرمیت صادر شده و اسنادی که در پرونده موجود است و با تعیین وقت جلسه رسیدگی به موضوع رسیدگی کرده و پس از انطباق تحقیقات دادسرا با قوانین کیفری اقدام به صدور رای در مورد موضوع می کند. این دومین مرحله از رسیدگی کیفری می باشد.

دادگاه تجدیدنظر

اغلب آرای صادر شده از دادگاه های کیفری قابل تجدید نظر خواهی در دادگاه تجدید نظر استان هستند.  بر این اساس شخصی که رای صادر شده است یعنی متهم  می تواند تقاضا کند که پرونده برای رسیدگی تجدید نظر خواهی به دادگاه تجدید نظر ارسال شود  و ضمن تجدیدنظرخواهی نیز اسناد و دلایل خود را ارائه نماید.

 دیوان عالی کشور

بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری  برخی از دعاوی  دعاهایی که مجازات آنها اعدام قصاص حبس ابد و یا  طولانی  یا قطع عضو مدت می باشد  فرجام خواهی در دیوان عالی کشور می باشد بر این اساس شخصی که رای دادگاه تجدیدنظر بر علیه او صادر شده است می بایستی  تقاضای فرجام خواهی خود را به دیوان عالی کشور تقدیم نماید دیوان عالی کشور بر اساس قوانین و مقررات به موضوع رسیدگی کرده و بررسی می نماید که آیا رای صادر شده مطابق با قوانین و مقررات قانونی و موازین شرعی بوده است یا نه.

اجرای احکام کیفری

نهایتا بعد از قطعیت رای صادر شده  پرونده برای اجرای حکم به اجرای احکام کیفری که در دادسرای مربوطه مستقر است ارسال میشود. اجرای احکام کیفری بر اساس رای که صادر شده است اقدام به اجرای رای می نماید و مجازاتی را که قانون گذار و قاضی پرونده برای مجرم پرونده در نظر گرفته است به مرحله اجرا در می آورد.

دعاوی و تقاضا های کیفری پس از صدور رای

پس از صدور رای نیز  دعاوی ای  در دادگستری قابل طرح هستند  اصل دعوای اعاده دادرسی بر اساس شرایط و مقررات موجود در قانون پس از صدور رای قطعی قابل طرح می باشد. هم چنین است در مورد تقاضای تخفیف مجازات و یا تبدیل مجازات و یا استفاده از امکاناتی که قانون برای بهبود وضع   مجرمین  درنظر گرفته است از قبیل  آزادی مشروط .

اهمیت دعاوی کیفری

دعاوی  کیفری از چند نظر دارای اهمیت هستند اول اینکه به وضع عمومی جامعه مربوط می‌باشند و با رسیدگی به این موضوعات نظم و امنیت عمومی جامعه حفظ می گردد پس اگر این دعاوی درست پیگیری و رسیدگی نشوند ممکن است باعث تحریک مجرمین و متهمین و بزهکاران به انجام دادن مجدد جرم شود.

به همین خاطر نیز دعاوی کیفری را در دسته دعاوی حقوقی عمومی قرار میدهند چرا که  یک طرفه این دروازه  حاکمیت بوده و رابطه ای بین اشخاص و حاکمیت می باشد. حاکمیت نیز برای حفظ وجه و اقتدار خود نیاز به اجرای دقیق قوانین کیفری دارد.

 چند نمونه از دعاوی کیفری شایع

:  بنا به وضع اقتصادی و اجتماعی کنونی سرقت از جرایمی است که در دادسراها بسیار مطرح شده  هم اکنون از شایع ترین دعاوی موضوع در دادگاهها و محاکم کیفری می باشد.

: به دلیل این که عموم مردم از مفهوم جرم کلاهبرداری برداشت درستی ندارند اختلافات مالی خود را عموماً در قالب کلاهبرداری می بینند و اقدام به  طرح شکایت کلاهبرداری می‌نمایند  این شکایت از شکایات شایع در دادگستری می باشد.

: ایراد ضرب و جرح عمدی هم جرمی است که وقتتی اتفاق می‌افتد که شخصی به دیگری صدمه بدنی وارد می نماید.  این دعاوی نیز در سال های اخیر به دعاوی شایع در دادگستری ها تبدیل شده است که البته من شروع و دلیل رواج این دعاوی نیازمند بررسی است.

بر اساس مواردی که گفته شد دعاوی کیفری دعاوی بسیار دقیق و تخصصی هستند که طرح آنها نیازمند دانش و تخصص می باشد لذا شما می توانید از خدمات در این زمینه به صورت تخصصی و وکیل در کرج عظیمیه استفاده نمایید.

دعوای کیفری چیست؟

عمل مجرمانه لطمه ها و آسیب های مادی و معنوی بسیاری به جامعه وارد می کند .در مقابل این عمل مجرمانه ، جامعه راه کارهایی برای جلوگیری و دفاع از خود وضع می کند . پس از ارتکاب عمل مجرمانه (جرم) عمومی و انقلاب هر شهرستان که در راس آن دادستان قرار دارد، تعقیب متهم را شروع می‌نماید و پس تحقیق از متهم که از وظایف بازپرس یا دادیار بوده، و در صورت ثبوت جرم در دادسرا قرار جلب به دادرسی صادر و از طریق کیفرخواست از محاکم تقاضای کیفر برای شخص مجرم می‌‌نماید.

جرم چیست؟ (یا کدام دعاوی کیفری هستند؟)

پیش از پرداختن به دعاوی کیفری بایستی به تعریف جرم بپردازیم. یکی از شاخه های علم حقوق در کشور ما حقوق جزایی (کیفری) می باشد. حقوق کیفری ، رشته ای از علم حقوق است که به تحلیل و بررسی جرایم و مجازات ها می پردازد. این جرایم لزوما توسط قانونگذار تعیین و تعریف شده و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. بنابراین نخستین مساله ای که در حقوق کیفری لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد، مساله جرم و تعریف حقوقی آن می باشد.

ماده ۲ قانون مجازات اسلامی:

در ابتدا بهتر است به قانون مجازات اسلامی، به عنوان اولین و اصلی ترین منبع حقوق کیفری مراجعه کنیم. ماده ۲ قانون مجازات اسلامی در تعریف جرم مقرر داشته است : “هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود .”

عنصر جرم در همه جرایم وجود داشته و شامل سه مورد می باشد که عبارتند از : عنصر قانونی ، عنصر مادی و عنصر معنوی جرم . تمامی جرایم مشخص شده در قوانین کیفری، دارای این سه عنصر جرم می باشد. پس در تعریف جرم می توان گفت:
هر رفتاری (اعم از فعل یا ترک فعل )در صورتی جرم محسوب می شود که در قانون مجازات برای ان رفتار یک ماده قانونی ( عنصر قانونی) و یک مجازات تعیین شده باشد.