اهمیت قصه گویی برای کودکان: تأثیر داستان‌ها در رشد بچّه‌ها
قصه گویی برای کودکان از قدیم مرسوم بوده است و از سرگرمی های جذاب برای کودکان محسوب میشود. اینکار را می توان با خرید لباس پلیس راهنمایی و رانندگی و کلاه پلیس بچه گانه به همراه ست تفنگ اسباب بازی و انجام همزمان بازی های پلیسی برای کودکان جذابتر نمود.
به کمک قصه ها می توان:
امروزه تحقیقات علم روانشناسی ثابت کرده است، قصه درمانی می تواند در حل مشکلات یادگیری، اختلالات رفتاری، کاهش افسردگی، رشد اخلاقی و موفقیت در زندگی فرد نقش بسیار مهمی داشته باشد.
– در صورتی که والدین یا مربی قصه گو هستند، باید سعی کنند با استفاده از حرکات بدن،تغییر لحن صدا، قصه های عکس دار، استفاده از عروسک شخصیت های قصه، سوال و پرسش و شریک بودن هر دو والد در قصه گویی، آن را جذاب و اثر گذارتر کنید.
– اگر قصه توسط کودک شما گفته یا خوانده می شود، باید پس از چند بار شنیدن یک قصه،آن را برای شما بازگو کند، این کار در تعمیق پیام های داستان به او کمک می کند.
– ساخت داستان بر مبنای یک اتفاق آموزنده که کودک خودش آن را درک کرده، ساخت قصه برای نقاشی و کاردستی، ادامه دادن یک قصه یا ساخت قصه برای چند عکس متوالی،می تواند در سنین مختلف پیام های آموزشی را به کودک شما منتقل کند.
قصه و سن کودک
مناسب بودن یک داستان را، تطبیق گروه سنی کودک با قصه، هدف و موضوع آن، شخصیت قهرمان اصلی قصه و همچنین سیر منطقی اتفاقات در قصه، استفاده از کلمات روان و حفظ روح کنجکاوی در اتفاقات قصه تعیین می کند.
– کودکان در یک سالگی از شنیدن قصه لذت می برند، در این سن قصه های کوتاه همراه با تصاویر و لحن آهنگین برای کودک جذاب است.
– در فاصله سنی دو، سه سالگی مدت زمان توجه کودکان کوتاه است، از این رو مناسب است از قصه های کوتاه که شامل تجربه های روزانه کودک و دارای جمله های تکراری و روان باشد استفاده کنید.
– در فاصله سنی چهار الی شش سالگی علاوه بر اهداف ذکر شده برای قصه، می توان از آن برای آمادگی رفتن به مدرسه، افزایش علاقه وی به علم آموزی و حتی آموزش های اولیه برای خواندن استفاده کرد. سعی کنید این تجربه خوشایند را با شادی، سرگرمی و استفاده از قهرمانان قصه هایی که بسیار پر تلاش و موفق هستند همراه کنید. کتاب هایی که با خلاقیت های تصویری امکان شریک شدن کودک را در خواندن قصه مهیا می کند.
– از هفت سالگی به بعد می توان به کمک کتاب های ساده، خواندن قصه ها را به او واگذار کرد و دایره لغات کودک را افزایش داد.
چطور قصه بسازیم؟
– شرایط سنی و علاقمندی کودک تان نکته مهمی برای این کار است، طرح اولیه ای برای داستان در نظر بگیرید و شخصیت های داستان را مشخص و جذابیت هایی را برای هر کدام طراحی کنید.
– برای ادامه کار، باید خلاصه ای از داستان را بدانید و بعد دست به گسترش آن بزنید.
– پیام های داستانتان را مستقیم و دستوری نسازید. زمان بیان قصه را در زمان های آرام و بعد از فعالیت کودک قرار دهید.
– به خاطر بسپارید برای ماهر شدن در استفاده از ابزار تربیتی قصه گویی،مطالعه و تمرین لازم است.
تأثیر قصه گویی در رشد کودکان
به عنوان یک والد مسؤولیت‌پذیر، با توجه به تأثیر قصه گویی در بهبود رشد کودکان، چه مقدار از زمان خود را صرف قصه گویی برای کودک می‌کنید؟ با توجه به مشغله‌های دنیای امروز ممکن است پاسخ شما «به ندرت» یا «هرگز» باشد. امروزه با فشارهای متعددی که به والدین جوان وارد میشود و همین طور اعتیاد به دست‌آوردهای تکنولوژی روز، هنر قصه‌گویی در خانواده‌ها دیگر جایی ندارد اما باید بدانیم که قصه‌گویی نقش بسزایی در روند رشد کلی شخصیت کودک ما دارد.
قصه گویی چیست؟
امروزه والدین بیشتر تمایل دارند که کودک خود را بعد از تماشای کارتون به تختش ببرند و بخوابانند. به نظر می‌رسد که خواندن کتاب قصه برای کودک هنگامی که در تختش دراز کشیده است، کار دشواری باشد اما باید به یاد داشت که این امر می‌تواند تأثیر بسزایی در رشد روانی کودک به جا بگذارد. قصه‌گویی می‌تواند به سادگی خواندن یک داستان از یک کتاب باشد. اگر زمان زیادی ندارید، یک داستان را از حافظه خود انتخاب کنید و برای کودک بگویید. در مورد کودکی خود صحبت کنید. قصه‌گویی مزایای زیادی برای کودکان به‌خصوص کودکان سنین مهدکودک و پیش‌دبستانی دارد. در ادامه به بعضی از این مزایا اشاره می‌کنیم:
قصه گویی باعث پرورش برخی فضائل در فرزند شما میشود
کودکان در سراسر جهان علاقه زیادی به شنیدن قصه‌ها دارند. آنها دوست دارند در مورد شخصیت‌های مورد علاقه‌شان بیشتر بدانند و در اغلب موارد از آنها تقلید می‌کنند. با انتخاب داستان‌هایی که پیامی معنادار را به کودک منتقل می‌کنند، می‌توانید بعضی ویژگی‌ها مانند شهامت، صداقت، زیرکی و غیره را در کودک خود پرورش دهید.
می‌توان به وسیله قصه گویی کودکان را از فرهنگ و رسوم آگاه کرد
گفتن داستان‌هایی در مورد فعالیت‌های مختلفی که در دوران کودکی خود داشته‌اید، می‌تواند کودکان را با رسم و رسوم متداول در خانواده و فرهنگ شما بیشتر آشنا کند، همچنین می‌توانید داستان‌هایی را در مورد دیگر اعضای خانواده بیان کنید.
تأثیر قصه گویی بر بهبود مهارت کلامی کودک
یک تأثیر قصه گویی این است که؛ نه تنها با کلمات و اصطلاحات جدید آشنا شود، بلکه نحوه تلفظ آنها در مورد بعضی کلمات و همین‌طور میزان آشنایی آنها با زبان به طور قابل توجهی تقویت شده و رشد می‌کند.
قصه‌گویی مهارت‌های شنیداری کودک را تقویت می‌کند
اغلب کودکان زمان کمی می‌توانند بر مسأله خاصی متمرکز بمانند. در نتیجه بیشتر صحبت می‌کنند و کمتر گوش هند. قصه‌گویی برای کودک می‌تواند وسیله‌ای باشد تا کودک بتواند زمان بیشتری را صرف گوش کردن کند و همین طور آنچه را گوش فرامی‌دهد، بفهمد. در نتیجه می‌توان انتظار داشت قدرت تمرکز شنیداری کودک نیز افزایش یابد.
تأثیر قصه گویی بر تقویت قدرت تخیل و خلاقیت کودک
گوش کردن به داستان به کودک کمک می‌کند که شخصیت‌های اصلی و فرعی، مکان‌ها و صحنه‌های خاص را تصور کند. به همین علت می‌توان انتظار داشت که قصه‌گویی در پرورش خلاقیت و تخیل کودکان مؤثرتر از دیدن فیلم و کارتون باشد. قصه‌گویی همچنین باعث میشود کودکان بتوانند به صورت آزادانه تفکر کنند و نسبت به ایده‌های جدید رویکردی باز داشته باشند.
قصه‌گویی ابزاری کارآمد جهت تقویت حافظه است
با استفاده از بعضی ایده‌های زیرکانه در قصه‌گویی می‌توانید حافظه کودک خود را تقویت کنید. زمانی که داستان را برای کودک خواندید، می‌توانید از او بخواهید بعد از شما جملات خاصی را تکرار کند یا می‌توانید از کودک بخواهید که داستان را تا آنجایی که خوانده‌اید، برای شما به صورت کلی تعریف کند. با این روش جذاب می‌توانید حافظه و قدرت تمرکز کودک را افزایش دهید.
تأثیر قصه گویی بر افق دید کودک
با قصه گفتن می‌توانید در مورد فرهنگ‌ها و کشورهای دیگر جهان به کودک خود اطلاعات بدهید. تلاش کنید که در برنامه قصه‌گویی خود، داستان‌هایی را از فرهنگ‌ها و کشورهای دیگر لحاظ کنید.
قصه‌گویی می‌تواند روند آموزش آکادمیک را تسهیل کند
قصه‌گویی برای کودک می‌تواند سنگ بنای یادگیری آکادمیک در مدرسه باشد.
خیلی از کودکان عادت دارند که از طریق صدا بیاموزند، بدون اینکه محتوای صدا را فهمیده باشند.
قصه‌گویی منظم می‌تواند به کودک کمک کند آنچه را می‌خواند، بهتر بفهمد و از آن لذت ببرد.
قصه گویی می‌تواند منجر به تعامل اجتماعی بهتر برای کودک شود
گاهی کودکان به رغم اینکه کنجکاوی زیادی دارند اما در مورد پرسیدن سؤال مردد هستند. قصه‌گویی به کودک کمک می‌کند تا هنر پرسیدن را به درستی بیاموزد. همچنین این فرآیند به کودک آموزش می‌دهد که چطور در یک مکالمه هدفدار شرکت کند و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد.
قصه گویی به کودک کمک می‌کند تا با مشکلات با آرامش بیشتری برخورد کند
موقعیت‌های دشوار در غالب موارد منجر به سردرگمی کودک می‌شوند. گفتن داستان‌هایی در مورد شخصیت‌هایی که در شرایط سختی قرار داشتند، می‌تواند کودک را در فهم این مفهوم یاری کند. برای کودک داستان‌هایی را تعریف کنید که حاوی این پیغام باشند که درد و رنج قسمتی از زندگی هستند. داستان‌های غنی می‌توانند کودک شما را در مواجهه با مشکلات و دشواری‌ها تجهیز کنند. در ادامه به بعضی توصیه‌های کاربردی جهت ارائه بهتر قصه به کودک به طور مختصر اشاره میشود:
ـ از داستان‌های خیلی بلند و خیلی کوتاه بپرهیزید.
ـ برای ارائه قصه از مکانی راحت، آرام و ساکت استفاده کنید.
ـ همیشه به یاد داشته باشید که قصه خود را با مقدمه‌های جذاب تزئین کنید. داستان را شمرده شمرده و با صدایی رسا تعریف کنید. سعی کنید هیجان‌های مرتبط را با صدای خود به کودک القا کنید.
ـ تن صدای خود را مرتبط با شرایط و موقعیت‌های داستان تغییر دهید.
ـ کودک را در جریان داستان درگیر کنید.