آپنه خواب؛ عامل موثر در افزایش ریسک بیماری پارکینسون

طی سال های اخیر پژوهش های بسیاری درباره نقش خواب در سلامت مغز انجام شده و هر بار ابعاد تازه ای از ارتباط اختلالات خواب با بیماری های عصبی آشکار شده است. تازه ترین یافته ها نشان می دهد آپنه خواب، یکی از رایج ترین اختلالات تنفسی حین خواب، می تواند احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد. پارکینسون یک بیماری عصبی پیشرونده است که با لرزش، کندی حرکت و مشکلات شناختی همراه می شود. این مطالعه گسترده که روی جمعیتی بسیار بزرگ انجام شده، اهمیت توجه جدی تر به کیفیت خواب و مدیریت اختلالات مرتبط با آن را برجسته می کند.

آپنه خواب چگونه می تواند باعث افزایش خطر پارکینسون شود؟

آپنه خواب نوعی اختلال است که در آن تنفس فرد هنگام خواب بارها قطع و دوباره شروع می شود. این روند باعث افت مکرر سطح اکسیژن خون می شود و فشار قابل توجهی بر سلول های عصبی مغز وارد می کند. پژوهشگران توضیح می دهند که این کمبود مزمن اکسیژن می تواند روند تخریب عصبی را تسریع کند و ساختار های حساس مغز را در معرض آسیب قرار دهد.

در سال های اخیر بسیاری از مطالعات به ارتباط بین کمبود اکسیژن شبانه و بیماری های عصبی توجه کرده اند و یافته ها نشان می دهند مغز در زمان خواب بسیار آسیب پذیر است. چون شب ها سیستم پاک سازی مواد زائد مغزی فعال می شود و هر اختلال در این فرایند می تواند خطر تجمع پروتئین های مضر را بالا ببرد، پروتئین هایی که در پارکینسون نقش اساسی دارند.

پژوهشگران دانشگاه سلامت و علوم اورگن و مرکز درمانی کهنه سربازان پورتلند، داده های سلامت بیش از 11 میلیون کهنه سرباز آمریکایی را بین سال های 1999 تا 2022 بررسی کردند و دریافتند افرادی که آپنه خواب خود را درمان نمی کنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به پارکینسون نشان می دهند. این ارتباط پس از بررسی عواملی مانند سن، فشار خون، چاقی و وضعیت عمومی سلامت همچنان باقی ماند.

نقش درمان با دستگاه سی پپ در کاهش خطر ابتلا به پارکینسون

در کنار یافته های نگران کننده این مطالعه، خبر خوب این است که درمان می تواند تاثیر قابل توجهی در کاهش خطر داشته باشد. دستگاه سی پپ که فشار هوای مداوم را وارد مجاری تنفسی می کند، مانع بسته شدن راه هوا در هنگام خواب می شود و سطح اکسیژن خون را در حالت پایدار نگه می دارد.

تحقیقات جدید نشان می دهد که استفاده مداوم از سی پپ نه تنها کیفیت خواب را بهبود می بخشد، بلکه می تواند از مغز نیز محافظت کند. مغز در زمان خواب به اکسیژن کافی نیاز دارد تا فرایند های ترمیم و پاک سازی خود را انجام دهد. بنابراین درمان آپنه خواب چیزی فراتر از یک بهبود ساده خواب است و در واقع نوعی محافظت عصبی محسوب می شود.

بر اساس داده های منتشر شده، کهنه سربازانی که آپنه خواب داشتند اما از سی پپ استفاده نمی کردند، تقریبا دو برابر بیشتر از کسانی که درمان را انجام می دادند در معرض ابتلا به پارکینسون قرار داشتند. این رقم در پژوهش های بالینی عدد بزرگی است و اهمیت درمان منظم را نشان می دهد.

آپنه خواب یک اختلال نادیده گرفته شده، اما بسیار رایج

آپنه خواب اغلب بدون تشخیص باقی می ماند، زیرا افراد تصور می کنند خروپف یا بیدار شدن های شبانه مشکل جدی نیست. اما این اختلال یکی از مهم ترین تهدید های بی صدا برای سلامت عمومی است.

در سال های اخیر فناوری های پوشیدنی مانند مدل های جدید اپل واچ امکان تشخیص دقیق تری از الگوی خواب ارائه می دهند و می توانند احتمال وجود آپنه خواب را گزارش کنند. همچنین سازمان غذا و داروی آمریکا به تازگی نخستین داروی مخصوص درمان آپنه خواب را تایید کرده است و این نشان می دهد که جامعه پزشکی این بیماری را روز به روز جدی تر می گیرد.

آپنه خواب بدون درمان می تواند باعث فشار خون بالا، مشکلات قلبی، افت تمرکز، کاهش حافظه و فرسودگی روانی شود. پژوهش جدید تنها یکی از حلقه های زنجیره بلند اثرات این بیماری را آشکار کرده است و نقش آن در سلامت مغز اکنون روشن تر از همیشه است.

نتیجه گیری

پژوهش تازه، برداشت روشن تری از پیوند میان کیفیت خواب و سلامت بلندمدت مغز ارائه می کند. آپنه خواب که سال ها تنها یک مشکل تنفسی تلقی می شد، اکنون به عنوان عاملی اثرگذار در بروز اختلالات عصبی شناخته می شود. نکته امیدوارکننده این است که درمان این وضعیت ساده، قابل دسترس و در بسیاری از موارد بسیار مؤثر است.

افرادی که نشانه هایی مانند خروپف شدید، خستگی روزانه، بیدارشدن های مکرر یا توقف تنفس در هنگام خواب را تجربه می کنند، با یک ارزیابی پزشکی می توانند خطرات آینده را به طور چشمگیری کاهش دهند. توجه به کیفیت خواب درواقع توجه به سلامت مغز است؛ و این یافته ها نشان می دهند پیشگیری از همان شب هایی آغاز می شود که تنفس طی خواب دشوارتر می شود.