علل شایع سرطان حنجره

سرطان حنجره نوعی بدخیمی است که در ناحیه حنجره یا جعبه صدا رخ می‌دهد. این بیماری اغلب با علائمی مانند گرفتگی صدا مشکل در بلع و تنفس خود را نشان می‌دهد و عوامل اصلی ابتلا به آن شامل مصرف دخانیات و الکل است. درک علل نشانه‌ها روش‌های تشخیص و درمان این سرطان برای مدیریت مؤثر آن حیاتی است.

مربی صداسازی

سرطان حنجره چیست؟

حنجره که به عنوان جعبه صدا نیز شناخته می‌شود در قسمت جلوی گردن و بالای نای قرار دارد. این عضو نقش اساسی در تنفس تولید صدا و محافظت از مجاری هوایی در برابر ورود غذا دارد. سرطان حنجره به رشد غیرطبیعی و خارج از کنترل سلول‌ها در بافت‌های حنجره گفته می‌شود. این سلول‌های سرطانی می‌توانند به بافت‌های اطراف حمله کرده و در موارد پیشرفته به سایر قسمت‌های بدن نیز متاستاز (گسترش) یابند. اکثر سرطان‌های حنجره از نوع کارسینوم سلول سنگفرشی هستند که از سلول‌های پوشاننده سطح داخلی حنجره منشأ می‌گیرند.

علل ابتلا به سرطان حنجره

ابتلا به سرطان حنجره معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل خطر مختلف در طول زمان است. برخی از این عوامل ارتباط مستقیم و قوی با افزایش احتمال بروز این بیماری دارند در حالی که برخی دیگر نقش کمتری ایفا می‌کنند. شناسایی و پرهیز از این عوامل می‌تواند در پیشگیری از سرطان حنجره مؤثر باشد.

ابتلا به سرطان حنجره با مصرف دخانیات و الکل

مصرف هرگونه فرآورده تنباکو از جمله سیگار سیگار برگ قلیان و تنباکوی جویدنی قوی‌ترین عامل خطر برای سرطان حنجره محسوب می‌شود. مواد شیمیایی سمی موجود در دود تنباکو باعث آسیب به سلول‌های پوشاننده حنجره شده و جهش‌های ژنتیکی منجر به سرطان را تسهیل می‌کنند. مصرف الکل نیز یک عامل خطر مهم است و خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش می‌دهد. ترکیب مصرف دخانیات و الکل خطر ابتلا را به شکل چشمگیری (به صورت هم‌افزایی) بالا می‌برد به طوری که در افراد سیگاری که الکل نیز مصرف می‌کنند احتمال بروز سرطان حنجره بسیار بیشتر از کسانی است که تنها یکی از این دو عامل را دارند.

عوامل محیطی

قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی و آلاینده‌های محیطی در محیط کار یا زندگی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش دهد. این مواد شامل بخارات و گرد و غبار ناشی از آزبست اسید سولفوریک فرمالدئید نیکل و برخی مواد نفتی هستند. افرادی که در صنایع خاصی مانند صنایع شیمیایی فلزی یا نساجی کار می‌کنند ممکن است بیشتر در معرض این خطرات شغلی قرار داشته باشند. همچنین برخی مطالعات به نقش احتمالی آلودگی هوا در افزایش خطر ابتلا اشاره کرده‌اند.

جنسیت

سرطان حنجره در مردان به طور قابل توجهی شایع‌تر از زنان است. این تفاوت در شیوع عمدتاً به دلیل نرخ بالاتر مصرف دخانیات و الکل در مردان در دهه‌های گذشته نسبت داده می‌شود. اگرچه این شکاف در حال کاهش است اما همچنان مردان به ویژه در سنین بالاتر گروه پرخطرتری برای ابتلا به این نوع سرطان محسوب می‌شوند.

سن و نژاد

خطر ابتلا به سرطان حنجره با افزایش سن بالا می‌رود. این بیماری به ندرت در افراد زیر 40 سال دیده می‌شود و بیشترین موارد آن در افراد بالای 60 سال تشخیص داده می‌شود. از نظر نژادی آمارها نشان می‌دهند که سرطان حنجره در افراد نژاد قفقازی و آفریقایی-آمریکایی نسبت به سایر گروه‌های نژادی شایع‌تر است. با این حال این تفاوت‌ها ممکن است تحت تأثیر عوامل محیطی و سبک زندگی نیز قرار داشته باشند.

علائم سرطان حنجره

نشانه‌های سرطان حنجره بسته به محل دقیق تومور در حنجره (تارهای صوتی بالای تارهای صوتی یا زیر تارهای صوتی) متفاوت است. برخی علائم شایع‌تر هستند و در مراحل اولیه ظاهر می‌شوند در حالی که برخی دیگر ممکن است نشان‌دهنده پیشرفت بیماری باشند.

علائم سرطان حنجره در زنان

اگرچه سرطان حنجره در مردان شایع‌تر است اما علائم آن در زنان مشابه مردان است. مهم‌ترین و اولین علامت معمولاً تغییر در صدا است. گرفتگی یا بم شدن غیرمعمول صدا که بیش از دو هفته ادامه داشته باشد باید جدی گرفته شود. سایر علائم مانند مشکل در بلع درد گلو احساس وجود توده در گلو و تنگی نفس نیز می‌توانند در زنان مبتلا به این سرطان بروز کنند.

اولین علائم سرطان حنجره

شایع‌ترین و اغلب اولین نشانه سرطان حنجره به خصوص در تومورهایی که روی تارهای صوتی قرار دارند تغییر مداوم در کیفیت صدا یا گرفتگی صدا (Hoarseness) است. این تغییر معمولاً بهبود نمی‌یابد و با گذشت زمان ممکن است بدتر شود. اگر گرفتگی صدا بیش از دو هفته طول کشید مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ضروری است. سایر علائم اولیه ممکن است شامل گلودرد خفیف و مداوم یا احساس ناراحتی در گلو باشد.

انواع و مراحل سرطان حنجره

سرطان حنجره بر اساس محل دقیق شروع تومور و همچنین میزان گسترش آن طبقه‌بندی و مرحله‌بندی می‌شود. درک نوع و مرحله بیماری برای تعیین بهترین رویکرد درمانی بسیار مهم است.

انواع سرطان حنجره

انواع سرطان حنجره بر اساس محل آن در حنجره به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: کارسینوم گلوتیک (Glottic Carcinoma) که روی تارهای صوتی رخ می‌دهد و شایع‌ترین نوع است؛ کارسینوم سوپراگلوتیک (Supraglottic Carcinoma) که در قسمت بالای تارهای صوتی (مانند اپی‌گلوت) ایجاد می‌شود؛ و کارسینوم ساب‌گلوتیک (Subglottic Carcinoma) که در قسمت زیر تارهای صوتی رخ می‌دهد و نادرترین نوع است. نوع سلولی غالب در تمام این نواحی کارسینوم سلول سنگفرشی است.

مراحل تومور حنجره

مرحله‌بندی سرطان حنجره بر اساس سیستم TNM صورت می‌گیرد که اندازه تومور اولیه (T) درگیری غدد لنفاوی منطقه‌ای (N) و وجود متاستاز دوردست (M) را ارزیابی می‌کند. مراحل از 0 (کارسینوم درجا) تا IV (بیماری پیشرفته) متغیر هستند. مراحل اولیه (I و II) معمولاً به تومورهای کوچک و محدود به حنجره اطلاق می‌شود در حالی که مراحل III و IV نشان‌دهنده تومورهای بزرگتر درگیری غدد لنفاوی یا انتشار به سایر نقاط بدن هستند. مرحله دقیق بیماری پیش‌آگهی و گزینه‌های درمانی را تعیین می‌کند.

تشخیص سرطان حنجره

روند تشخیص سرطان حنجره معمولاً با بررسی تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی آغاز می‌شود و در ادامه از روش‌های تخصصی‌تری برای تأیید تشخیص و تعیین وسعت بیماری استفاده می‌گردد.

روش های تشخیص سرطان حنجره

اولین گام در تشخیص معاینه حنجره توسط پزشک متخصص است که ممکن است شامل لارنگوسکوپی غیرمستقیم (با استفاده از آینه کوچک) یا لارنگوسکوپی مستقیم (با استفاده از لوله انعطاف‌پذیر یا صلب با دوربین) باشد. در صورت مشاهده ناحیه مشکوک نمونه‌برداری (بیوپسی) برای بررسی میکروسکوپی و تأیید وجود سلول‌های سرطانی انجام می‌شود. برای ارزیابی وسعت تومور و بررسی احتمال گسترش آن به غدد لنفاوی یا سایر اندام‌ها از روش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن (CT) ام‌آر‌آی (MRI) و گاهی اسکن PET استفاده می‌شود. این روش‌ها به پزشک در مرحله‌بندی دقیق بیماری کمک می‌کنند.

درمان سرطان حنجره

درمان سرطان حنجره بستگی به عوامل متعددی از جمله مرحله بیماری محل تومور وضعیت سلامت عمومی بیمار و ترجیحات او دارد. هدف درمان می‌تواند شامل ریشه‌کن کردن سرطان حفظ عملکرد حنجره (مانند توانایی صحبت کردن و بلع) و بهبود کیفیت زندگی باشد.

انواع درمان سرطان حنجره

روش‌های اصلی درمان شامل جراحی پرتو درمانی (رادیوتراپی) و شیمی درمانی هستند که ممکن است به صورت تکی یا ترکیبی مورد استفاده قرار گیرند. جراحی می‌تواند شامل برداشتن بخشی از حنجره (لارنژکتومی جزئی) یا کل حنجره (لارنژکتومی کامل) باشد. پرتو درمانی از اشعه‌های پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و ممکن است به تنهایی یا پس از جراحی به کار رود. شیمی درمانی از دارو برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و معمولاً در مراحل پیشرفته‌تر یا همراه با پرتو درمانی تجویز می‌شود. درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی نیز در موارد خاصی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.

مراقبت های بعد از درمان سرطان حنجره

مراقبت‌های پس از درمان سرطان حنجره برای کمک به بیمار در بهبودی مدیریت عوارض جانبی و بازگشت به زندگی عادی بسیار مهم است. این مراقبت‌ها شامل توانبخشی و پیگیری‌های پزشکی منظم است.

مراقبت های بعد از جراحی سرطان حنجره

پس از جراحی به خصوص لارنژکتومی کامل مراقبت‌های ویژه‌ای لازم است. این شامل مدیریت راه هوایی (در صورت داشتن استوما) توانبخشی گفتار (استفاده از روش‌های جایگزین صحبت کردن) توانبخشی بلع و تغذیه است. فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز ممکن است برای کمک به بیمار در بازیابی قدرت و استقلال توصیه شود. آموزش بیمار و خانواده در مورد مراقبت‌های لازم در منزل بخش مهمی از این دوره است.

عوارض جانبی درمان سرطان حنجره

درمان سرطان حنجره می‌تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند که شدت و نوع آن‌ها به روش درمانی بستگی دارد. جراحی ممکن است منجر به تغییر دائمی در صدا مشکل در بلع تغییر در حس چشایی و بویایی یا نیاز به استوما (سوراخ تنفسی در گردن) شود. پرتو درمانی می‌تواند عوارضی مانند خشکی دهان تغییر صدا مشکل در بلع تغییرات پوستی در ناحیه تحت درمان و خستگی ایجاد کند. شیمی درمانی نیز ممکن است باعث تهوع استفراغ ریزش مو خستگی و افزایش خطر عفونت شود. مدیریت این عوارض بخش مهمی از برنامه درمانی و مراقبتی است.

چه افرادی بیشتر به سرطان حنجره مبتلا می‌شوند؟

افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند به خصوص سیگاری‌ها و کسانی که الکل زیاد می‌نوشند بیشترین خطر ابتلا به سرطان حنجره را دارند. مردان بالای ۶۰ سال نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

علائم سرطان حنجره در چه سنی مشاهده می‌شود؟

سرطان حنجره بیشتر در افراد مسن‌تر معمولاً بالای ۶۰ سال تشخیص داده می‌شود. مشاهده علائم این بیماری در افراد جوان‌تر نادر است.

آیا سرطان حنجره درمان قطعی دارد؟

بله سرطان حنجره به ویژه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان مناسب به کار گرفته شود اغلب قابل درمان قطعی است. موفقیت درمان به مرحله و نوع سرطان بستگی دارد.

سرطان حنجره در کجا اتفاق می‌افتد؟

سرطان حنجره در ناحیه حنجره یا جعبه صدا که در قسمت جلوی گردن و بالای نای قرار دارد رخ می‌دهد. این ناحیه شامل تارهای صوتی است.

آیا سرطان حنجره خطرناک است؟

بله سرطان حنجره می‌تواند یک بیماری جدی و خطرناک باشد به خصوص اگر در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود و به بافت‌های اطراف یا سایر نقاط بدن گسترش یافته باشد.