هر آنچه باید در مورد قزوین بدانید

سفر به قزوین شهری باستانی که در میان دشت حاصلخیز و کوهستان های البرز آرام گرفته تجربه ای بی نظیر از غرق شدن در تاریخ فرهنگ غنی و طبیعت چشم نواز ایران است. این شهر که روزگاری پایتخت باشکوه ایران در دوره صفویه بوده لایه های متعددی از گذشته را در دل خود جای داده و هر گوشه اش حکایتی شنیدنی دارد. از بازارهای پرهیاهو و کاروانسراهای تاریخی گرفته تا بناهای مذهبی با معماری خیره کننده و جاذبه های طبیعی اطراف قزوین برای هر سلیقه ای چیزی برای عرضه دارد. شناخت پیشینه این شهر آشنایی با مردم خونگرم و فرهنگ بومی آن و کشف دیدنی های کمتر شناخته شده سفر شما را به تجربه ای عمیق تر و لذت بخش تر تبدیل خواهد کرد. این راهنما دریچه ای است به سوی تمام آنچه برای برنامه ریزی یک سفر فراموش نشدنی به قزوین نیاز دارید؛ از شناخت تاریخ و جغرافیای شهر گرفته تا بهترین زمان سفر مسیرهای دسترسی اقامتگاه ها و گشت و گذار در میان جاذبه های بی شمار آن.

معرفی شهر قزوین

قزوین یکی از شهرهای کهن و تاریخی ایران در شمال غربی کشور و در منطقه ای کوهپایه ای واقع شده است. این شهر که در گذشته نام های مختلفی چون «کاسپین» «قسوین» و «معرب» داشته به دلیل موقعیت استراتژیک خود بر سر راه های ارتباطی مهم همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. قزوین در دوره های مختلف تاریخ ایران به ویژه در دوران صفویه نقش محوری ایفا کرده و به عنوان پایتخت انتخاب شده است. این شهر امروزه مرکز استان قزوین محسوب می شود و به واسطه پیشینه غنی تاریخی آثار معماری ارزشمند و طبیعت متنوع اطراف یکی از مقاصد مهم گردشگری در ایران به شمار می آید. بافتی سنتی در کنار بخش های مدرن تصویری پویا از این شهر ارائه می دهد که میراث گذشته را با زندگی امروز پیوند می زند. قزوین همچنین به دلیل قرار گرفتن در مسیر ترانزیت شرق به غرب و شمال به جنوب کشور از اهمیت اقتصادی قابل توجهی برخوردار است.

تاریخچه شهر قزوین

تاریخ قزوین به هزاران سال پیش بازمی گردد و شواهد باستان شناسی نشان از سکونت دیرینه در این منطقه دارد. در دوران پیش از اسلام قزوین بخشی از ماد و سپس شاهنشاهی هخامنشی بود. در دوره ساسانیان به دستور شاپور اول دژی در این منطقه بنا نهاده شد که هسته اولیه شهر کنونی را تشکیل داد. پس از ورود اسلام قزوین به دلیل موقعیت مرزی خود با مناطق دیلم به پایگاهی مهم برای مبارزه با شورشیان تبدیل شد. در قرون اولیه اسلامی این شهر توسعه یافت و به یکی از مراکز علمی و فرهنگی تبدیل شد. اوج شکوفایی قزوین در دوره صفویه بود. شاه طهماسب اول صفوی در سال ۹۶۲ هجری قمری (حدود ۱۵۵۵ میلادی) پایتخت را از تبریز به قزوین منتقل کرد و این شهر حدود ۵۰ سال پایتخت ایران باقی ماند. در این دوره بناهای باشکوهی مانند عالی قاپو چهل ستون و بازار قزوین ساخته شدند که امروزه از مهم ترین آثار تاریخی شهر هستند. پس از انتقال پایتخت به اصفهان توسط شاه عباس اول قزوین همچنان اهمیت خود را حفظ کرد اگرچه از مرکزیت سیاسی آن کاسته شد. در دوره های افشاریه زندیه و قاجاریه نیز قزوین شاهد رویدادهای مهمی بود. در دوران معاصر قزوین به یکی از قطب های صنعتی و کشاورزی کشور تبدیل شده است.

موقعیت جغرافیایی و آب و هوای قزوین

استان قزوین در شمال غربی ایران واقع شده و از شمال به استان های گیلان و مازندران از غرب به استان های زنجان و همدان از جنوب به استان مرکزی و از شرق به استان های البرز و تهران محدود می شود. شهر قزوین مرکز این استان در دشت قزوین و در دامنه جنوبی کوه های البرز قرار دارد. این موقعیت جغرافیایی تنوع آب و هوایی را در استان ایجاد کرده است. شهر قزوین به طور کلی دارای آب و هوای نیمه خشک و معتدل است. تابستان ها گرم و خشک و زمستان ها سرد و با بارش برف همراه است. مناطق شمالی استان که به کوهستان های البرز نزدیک تر هستند مانند منطقه الموت دارای آب و هوای کوهستانی با زمستان های بسیار سرد و پربرف و تابستان های معتدل تر هستند. دشت قزوین در جنوب شهر آب و هوای گرم تر و خشک تری دارد. این تنوع اقلیمی باعث شده تا استان قزوین از نظر پوشش گیاهی و محصولات کشاورزی نیز متنوع باشد.

جاذبه های گردشگری قزوین

قزوین گنجینه ای از جاذبه های گردشگری است که هر بازدیدکننده ای را مجذوب خود می کند. این جاذبه ها طیف وسیعی از اماکن تاریخی باستانی بناهای مذهبی موزه ها کاروانسراها بازارهای سنتی و نیز دیدنی های طبیعی بکر در اطراف شهر را شامل می شوند. کاوش در میان این جاذبه ها فرصتی است برای لمس تاریخ فرهنگ و طبیعت این منطقه از ایران. از بناهای یادگار دوران صفویه که شکوه پایتختی قزوین را بازگو می کنند تا قلعه های تاریخی در دل کوهستان و بازاری که همچنان قلب تپنده تجارت شهر است قزوین مقصدی جذاب برای علاقه مندان به گردشگری فرهنگی و طبیعی است. تنوع این اماکن باعث می شود که بتوان برای هر نوع سلیقه و مدت زمان سفر برنامه ریزی مناسبی انجام داد.

اماکن تاریخی قزوین

شهر قزوین به واسطه پیشینه طولانی خود دارای اماکن تاریخی متعددی است که هر یک بخشی از هویت این شهر را شکل می دهند. مسجد جامع عتیق قزوین یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که بنای اولیه آن به قرون اولیه اسلامی بازمی گردد و در طول تاریخ توسعه یافته است. سردر عالی قاپو تنها بخش باقی مانده از مجموعه کاخ های سلطنتی صفوی در قزوین نمونه ای باشکوه از معماری دوره صفویه است. کاخ چهل ستون قزوین (عمارت کلاه فرنگی) نیز یکی دیگر از یادگارهای دوران صفوی است که امروزه به موزه خوشنویسی تبدیل شده است. بقعه حمدالله مستوفی مورخ و جغرافی دان مشهور ایرانی و آرامگاه حسین بن علی بن موسی الرضا (ع) (شاهزاده حسین) از دیگر اماکن مهم تاریخی و مذهبی شهر هستند که مورد احترام بازدیدکنندگان قرار دارند. حمام قجر که امروزه به موزه مردم شناسی تبدیل شده نمونه ای زیبا از معماری حمام های سنتی ایرانی است.

دیدنی های طبیعی اطراف قزوین

اطراف شهر قزوین به ویژه در مناطق کوهستانی البرز دارای جاذبه های طبیعی بکر و چشم نوازی است. منطقه الموت که در شمال شرق قزوین واقع شده با دره ها کوه ها رودخانه ها و دریاچه های خود مقصدی عالی برای طبیعت گردی و کوهنوردی است. دریاچه اوان یکی از زیباترین دریاچه های کوهستانی ایران در منطقه الموت قرار دارد و فضایی دلپذیر برای استراحت و تفریح فراهم می کند. دره نینه رود نیز با طبیعت سرسبز و رودخانه های جاری از دیگر دیدنی های طبیعی نزدیک قزوین است. چشمه های آبگرم و مناطق ییلاقی متعددی در اطراف قزوین وجود دارند که در فصول گرم سال مورد استقبال قرار می گیرند. این مناطق طبیعی فرصت مناسبی برای فرار از شلوغی شهر و لذت بردن از آرامش و زیبایی طبیعت فراهم می کنند.

موزه ها و بناهای دیدنی قزوین

قزوین دارای چندین موزه و بنای دیدنی ارزشمند است که هر یک به نوعی بخشی از تاریخ و فرهنگ این شهر را به نمایش می گذارند. عمارت کلاه فرنگی (چهل ستون) که پیشتر ذکر شد اکنون به موزه خوشنویسی قزوین تبدیل شده و آثار ارزشمندی از اساتید خوشنویسی را در خود جای داده است. حمام قجر یکی از بزرگترین حمام های عمومی قزوین که در دوره صفویه ساخته شده به موزه مردم شناسی تبدیل شده و شیوه زندگی و آداب و رسوم مردم قزوین را به تصویر می کشد. موزه شهر و شهرداری قزوین که در کاخ شهرداری (بلدیه) سابق قرار دارد به تاریخ شهر و نهاد شهرداری می پردازد. خانه امینی ها یکی از خانه های تاریخی زیبا با تالارهای متعدد و آینه کاری های چشم نواز نمونه ای از معماری خانه های اعیانی قزوین در دوره قاجار است که امروزه به حسینیه و مکانی برای برگزاری مراسم تبدیل شده است. موزه قزوین در کنار سردر عالی قاپو نیز به نمایش آثار باستانی و تاریخی منطقه می پردازد.

قلعه ها و کاروانسراهای قزوین

استان قزوین به دلیل موقعیت جغرافیایی خود بر سر راه های تجاری و نظامی دارای قلعه ها و کاروانسراهای متعددی است که یادآور دوران پررونق گذشته هستند. مشهورترین قلعه در این منطقه قلعه الموت (قلعه حسن صباح) است که در بالای کوهی مرتفع در منطقه الموت واقع شده و به دلیل ارتباط با فرقه اسماعیلیه شهرت جهانی دارد. بقایای این قلعه با وجود تخریب های فراوان همچنان ابهت خاصی دارد و بازدید از آن مستلزم کوه پیمایی است. قلعه لمبسر یکی دیگر از قلعه های مهم اسماعیلیه در منطقه الموت از نظر وسعت بزرگتر از الموت است. در سطح شهر قزوین و مسیرهای ارتباطی اطراف آن کاروانسراهای متعددی وجود داشته که برخی از آن ها هنوز پابرجا هستند. کاروانسرای سعدالسلطنه در بازار قزوین یکی از بزرگترین و زیباترین کاروانسراهای درون شهری ایران است که امروزه مرمت شده و به فضایی فرهنگی و تجاری تبدیل شده است. کاروانسرای وزیر و کاروانسرای حاج رضا نیز از دیگر کاروانسراهای بازار قزوین هستند.

بازار قزوین

بازار قزوین یکی از بازارهای تاریخی و بزرگ ایران قلب تپنده اقتصادی و اجتماعی شهر در طول قرون متمادی بوده است. این بازار که بخش های اصلی آن به دوره صفویه و قاجاریه بازمی گردد دارای راسته ها سراها تیمچه ها مساجد حمام ها و کاروانسراهای متعددی است که هر یک کاربری خاصی داشته اند. معماری بازار قزوین با سقف های گنبدی طاق ها و تویزه های آجری نمونه ای ارزشمند از معماری بازارهای سنتی ایرانی است. کاروانسرای سعدالسلطنه به عنوان بزرگترین بخش بازار خود یک مجموعه مستقل با حیاط ها حجره ها و سراهای مختلف است. امروزه بازار قزوین همچنان فعال است و علاوه بر تجارت کالاهای مختلف محلی برای فروش سوغات و صنایع دستی قزوین نیز محسوب می شود. قدم زدن در دالان های بازار فرصتی است برای آشنایی با فضای سنتی تجارت و معماری بومی شهر.

فرهنگ مردم قزوین

مردم قزوین دارای فرهنگ غنی و آداب و رسوم خاص خود هستند که ریشه در تاریخ و موقعیت جغرافیایی این منطقه دارد. زبان اصلی مردم قزوین فارسی است اما به دلیل همجواری با استان های دیگر و مهاجرت های تاریخی زبان ها و گویش های دیگری نیز در این استان رایج است به خصوص در مناطق روستایی و کوهستانی. مردم قزوین به مهمان نوازی سخت کوشی و پایبندی به سنت ها شهرت دارند. موسیقی سنتی شعر و هنرهای دستی از جمله بخش های مهم فرهنگ قزوین هستند. مراسم عزاداری در ماه محرم به ویژه مراسم سینه زنی و زنجیرزنی با شکوه خاصی در قزوین برگزار می شود. همچنین جشن ها و آیین های محلی مرتبط با کشاورزی و تغییر فصول نیز در برخی مناطق استان همچنان زنده است. پوشش محلی در مناطق روستایی و عشایری استان قزوین به ویژه در میان زنان دارای تنوع و زیبایی خاصی است.

غذاهای محلی و سوغات قزوین

سفر به قزوین بدون چشیدن طعم غذاهای محلی و خرید سوغات آن کامل نیست. قزوین به داشتن غذاهای خوشمزه و شیرینی های متنوع شهرت دارد. قیمه نثار مشهورترین غذای قزوین پلویی مخلوط با گوشت خلال بادام و پسته زرشک و ادویه های معطر است که طعمی بی نظیر دارد. کوفته قزوینی آش جو دیماج (ترکیبی از نان خشک سبزیجات پنیر و گردو) و انواع پلوهای مخلوط از دیگر غذاهای محلی قزوین هستند. در کنار غذاها قزوین به شیرینی های سنتی خود نیز معروف است. انواع شیرینی های قزوینی از جمله باقلوا نان چای نان قندی پادرازی و نان گردویی بسیار محبوب هستند. از دیگر سوغات قزوین می توان به پسته بادام فندق انگور و کشمش اشاره کرد که به دلیل حاصلخیزی دشت قزوین کیفیت بالایی دارند. صنایع دستی مانند گلیم جاجیم و منبت کاری نیز در قزوین رواج دارد.

انواع شیرینی های قزوین

قزوین به «شهر شیرینی ها» نیز شهرت دارد و تنوع شیرینی های سنتی آن بسیار قابل توجه است. باقلوا یکی از معروف ترین شیرینی های قزوین با لایه های نازک خمیر مغز پسته یا بادام و شربت شیرین تهیه می شود و شکل های مختلفی دارد. نان چای شیرینی خشک و تردی است که معمولاً همراه با چای سرو می شود و از آرد شکر روغن و تخم مرغ تهیه می گردد. نان قندی شیرینی ساده و محبوبی است که طعم اصلی آن شیرینی شکر است. پادرازی شیرینی دیگری است که به دلیل شکل بلند و باریک خود این نام را گرفته و معمولاً با کنجد یا سیاه دانه تزیین می شود. نان گردویی نان برنجی اتابکی و حاج کریمی نیز از دیگر شیرینی های سنتی قزوین هستند که هر یک طعم و بافت منحصر به فردی دارند. این شیرینی ها معمولاً در ایام عید نوروز و مناسبت های خاص پخته می شوند اما در تمام طول سال در قنادی های قزوین در دسترس هستند و سوغات مناسبی برای مسافران محسوب می شوند.

راهنمای سفر به قزوین

برنامه ریزی برای سفر به قزوین نیازمند در نظر گرفتن نکاتی است که سفر شما را راحت تر و لذت بخش تر می کند. اطلاع از بهترین زمان سفر با توجه به آب و هوای منطقه آشنایی با مسیرهای دسترسی به شهر شناخت گزینه های اقامتی و آگاهی از وضعیت حمل و نقل عمومی در داخل شهر همگی به شما کمک می کنند تا از زمان خود در قزوین نهایت استفاده را ببرید و تجربه ای دلپذیر داشته باشید. قزوین به دلیل موقعیت مرکزی خود در شبکه راه های کشور دسترسی آسانی از نقاط مختلف دارد و این امر سفر به آن را برای بسیاری از مسافران تسهیل کرده است. چه با خودروی شخصی سفر کنید چه با وسایل حمل و نقل عمومی گزینه های متنوعی برای رسیدن به این شهر و گشت و گذار در آن وجود دارد.

بهترین زمان برای سفر به قزوین

انتخاب بهترین زمان برای سفر به قزوین بستگی به هدف شما از سفر و علاقه مندی هایتان دارد. به طور کلی فصول بهار و پاییز بهترین زمان برای بازدید از شهر قزوین و جاذبه های تاریخی آن محسوب می شوند. در این فصول آب و هوا معتدل و دلپذیر است و برای پیاده روی و بازدید از اماکن روباز مناسب است. طبیعت اطراف قزوین نیز در بهار سرسبز و زیبا و در پاییز هزار رنگ می شود. تابستان ها در شهر قزوین ممکن است گرم باشد اما برای سفر به مناطق ییلاقی و کوهستانی اطراف مانند الموت تابستان زمان مناسبی است. زمستان ها در قزوین سرد و برفی است که برای علاقه مندان به ورزش های زمستانی یا تجربه فضای برفی شهر جذاب خواهد بود اما ممکن است دسترسی به برخی مناطق کوهستانی دشوار شود.

مسیرهای دسترسی به قزوین

قزوین به دلیل قرار گرفتن در مسیرهای اصلی ارتباطی کشور دسترسی بسیار خوبی دارد. مهمترین مسیر دسترسی به قزوین آزادراه تهران-قزوین است که این دو شهر را به هم متصل می کند و حدود ۱۴۰ کیلومتر طول دارد. این مسیر اصلی ترین راه ارتباطی برای مسافرانی است که از پایتخت یا شرق کشور به قزوین سفر می کنند. از شمال جاده قزوین-رشت (جاده قدیم یا آزادراه) ارتباط قزوین را با استان گیلان و سواحل خزر برقرار می کند. از غرب جاده قزوین-زنجان و سپس مسیرهای ارتباطی به سمت غرب کشور وجود دارد. از جنوب نیز مسیرهای ارتباطی به سمت شهرهای ساوه و همدان برقرار است. علاوه بر مسیرهای زمینی با خودروی شخصی یا اتوبوس قزوین دارای ایستگاه راه آهن نیز هست و امکان سفر با قطار از شهرهایی مانند تهران و تبریز به قزوین وجود دارد. نزدیکترین فرودگاه به قزوین فرودگاه بین المللی امام خمینی در تهران است هرچند قزوین خود نیز فرودگاهی کوچک دارد که پروازهای منظمی ندارد.

اقامتگاه ها در قزوین

برای اقامت در قزوین گزینه های متنوعی پیش روی مسافران قرار دارد که شامل هتل ها مهمانپذیرها و اقامتگاه های بوم گردی می شوند. در داخل شهر قزوین هتل های چند ستاره و مهمانپذیرهای با امکانات مختلف برای اقامت وجود دارند که می توانید بسته به بودجه و سلیقه خود یکی را انتخاب کنید. برخی از این هتل ها در نزدیکی جاذبه های اصلی شهر واقع شده اند که دسترسی به آن ها را آسان تر می کند. علاوه بر اقامتگاه های رسمی خانه های مسافر و سوئیت های اجاره ای نیز در قزوین در دسترس هستند. برای تجربه ای متفاوت تر می توانید اقامتگاه های بوم گردی در مناطق اطراف قزوین به ویژه در منطقه الموت را انتخاب کنید. این اقامتگاه ها فرصتی برای آشنایی با شیوه زندگی محلی و لذت بردن از آرامش طبیعت فراهم می کنند. توصیه می شود در فصول پرگردشگر اقامتگاه خود را از قبل رزرو کنید.

حمل و نقل عمومی در قزوین

در داخل شهر قزوین گزینه های مختلفی برای حمل و نقل عمومی وجود دارد که تردد را برای مسافران آسان می کند. شبکه اتوبوس رانی شهری بخش های مختلف شهر را پوشش می دهد و یکی از ارزان ترین شیوه های جابجایی است. تاکسی های خطی و گردشی نیز در سطح شهر فعال هستند و دسترسی سریع تری را فراهم می کنند. استفاده از اپلیکیشن های تاکسی اینترنتی نیز در قزوین رایج است و گزینه مناسبی برای جابجایی درون شهری محسوب می شود. برای بازدید از جاذبه های اطراف شهر مانند الموت می توانید از تاکسی های برون شهری یا خودروهای دربست استفاده کنید. همچنین برخی تورهای گردشگری محلی نیز برای بازدید از مناطق اطراف قزوین وجود دارند که گزینه مناسبی برای کسانی است که تمایل به استفاده از وسایل نقلیه عمومی برای رسیدن به مناطق دورتر ندارند.

بهترین زمان برای سفر به قزوین چه فصلی است؟

بهترین زمان برای سفر به قزوین از نظر آب و هوا فصول بهار (فروردین تا خرداد) و پاییز (مهر تا آبان) هستند که هوا معتدل و دلپذیر است. تابستان برای مناطق کوهستانی اطراف مانند الموت مناسب است.

مسافت تهران تا قزوین چقدر است؟

مسافت تهران تا قزوین از طریق آزادراه حدود ۱۴۰ کیلومتر است و با خودروی شخصی معمولاً حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت زمان می برد.

برای بازدید از قزوین چند روز زمان لازم است؟

برای بازدید از جاذبه های اصلی شهر قزوین و برخی اماکن نزدیک حداقل ۲ تا ۳ روز زمان لازم است. اگر قصد بازدید از منطقه الموت و جاذبه های طبیعی اطراف را نیز دارید به ۴ تا ۵ روز یا بیشتر نیاز خواهید داشت.

قزوین به چه چیزهایی معروف است؟

قزوین به تاریخ غنی (پایتخت صفوی) معماری اسلامی و ایرانی (مسجد جامع عالی قاپو چهل ستون بازار) شیرینی های سنتی (باقلوا نان چای پادرازی) غذای قیمه نثار و منطقه کوهستانی الموت معروف است.

قلعه الموت کجاست و چگونه به آن دسترسی پیدا کنیم؟

قلعه الموت در منطقه الموت در شمال شرق قزوین واقع شده است. دسترسی به آن از طریق جاده معلم کلایه امکان پذیر است و بخش پایانی مسیر نیازمند پیاده روی و کوه پیمایی است. می توان با خودروی شخصی تاکسی یا تورهای محلی به منطقه الموت رفت.

سوغات معروف قزوین چیست؟

معروف ترین سوغات قزوین شامل انواع شیرینی های سنتی مانند باقلوا نان چای نان قندی و پادرازی و همچنین محصولات کشاورزی مانند پسته بادام فندق انگور و کشمش است.

غذاهای محلی قزوین شامل چه مواردی است؟

مشهورترین غذای محلی قزوین قیمه نثار است. از دیگر غذاهای سنتی می توان به کوفته قزوینی آش جو دیماج و انواع پلوهای مخلوط اشاره کرد.

آیا قزوین فرودگاه دارد؟

قزوین دارای فرودگاه کوچکی است اما پروازهای مسافربری منظمی ندارد. نزدیکترین فرودگاه فعال برای پروازهای مسافربری فرودگاه بین المللی امام خمینی در تهران است.

در قزوین کجا اقامت کنیم؟

در قزوین می توانید در هتل های داخل شهر مهمانپذیرها خانه های مسافر یا سوئیت های اجاره ای اقامت کنید. برای تجربه ای متفاوت اقامتگاه های بوم گردی در منطقه الموت نیز گزینه مناسبی هستند.

مهمترین جاذبه های تاریخی قزوین کدامند؟

مهمترین جاذبه های تاریخی قزوین شامل مسجد جامع عتیق سردر عالی قاپو کاخ چهل ستون (موزه خوشنویسی) حمام قجر (موزه مردم شناسی) بقعه حمدالله مستوفی آرامگاه شاهزاده حسین خانه امینی ها و کاروانسرای سعدالسلطنه در بازار قزوین هستند.