نخوابیدن طولانی‌مدت چه اثرات خطرناکی می‌تواند داشته باشد
بسیاری از ما با آن احساس کسل کننده و گیج کننده خستگی پس از یک شب کم‌خوابی آشنا هستیم. با این حال، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با شرکت در آنچه «چالش بی‌خوابی» می‌خوانند، این خستگی را به حد افراط رسانده‌اند.
یک فعال ۱۹ ساله در یوتیوب به نام نورم(Norme) تلاش خود را برای شکستن رکورد جهانی برای روزهای متوالی بدون خوابیدن به صورت زنده پخش کرد.
ظرف ۲۵۰ ساعت پس از آغاز این چالش، بینندگان نگرانی‌های خود را در مورد سلامتی و تندرستی نورم ابراز کردند، اما او در نهایت نتوانست بیش از ۲۶۴ ساعت و ۲۴ دقیقه دوام بیاورد.
این تلاش نورم باعث محرومیت او از فعالیت در شبکه اجتماعی یوتیوب شد، اما با وجود ادعای او مبنی بر شکستن رکورد جهانی، تلاشش برای شکست آخرین رکورددار گینس کافی نبود، چرا که فردی به نام رابرت مک‌دونالد(Robert Mcdonald) در سال ۱۹۸۶ توانست ۴۵۳ ساعت یعنی تقریبا ۱۹ روز را بدون خوابیدن پشت سر بگذارد.
در سال ۱۹۹۷ بود که نهاد رکوردهای جهانی گینس به دلایل ایمنی، رکوردگیری از طولانی‌ترین زمان بدون خواب را متوقف کرد و این کار کاملاً درست بود، چرا که نخوابیدن برای مدت طولانی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
بزرگسالان باید بیش از هفت ساعت خواب در شبانه‌روز را به طور منظم هدف قرار دهند. ناتوانی مزمن در داشتن خواب کافی با افزایش خطر ابتلا به چندین بیماری مانند افسردگی، دیابت، چاقی، حمله قلبی، فشار خون بالا و سکته همراه است.
خواب بخش مهمی از برنامه روزانه ماست و بسیاری از سیستم‌های بدن ما را قادر می‌سازد تا استراحت کنند و بر تعمیر و بازیابی تمرکز کنند.
در طول سه مرحله اول خواب، سیستم عصبی پاراسمپاتیک که استراحت و هضم غذا را تنظیم می‌کند، کنترل را به دست می‌گیرد. این موجب کاهش ضربان قلب و فشار خون می‌شود.
در مرحله آخر نیز که مرحله حرکت سریع چشم(REM) است، فعالیت قلب افزایش می‌یابد و چشم‌ها حرکت می‌کنند. این مرحله کلید عملکردهای شناختی مانند خلاقیت، یادگیری و حافظه است. مصرف الکل یا کافئین قبل از خواب می‌تواند این چرخه خواب را مختل کند.
کم‌خوابی می‌تواند حاد یا مزمن باشد. محرومیت حاد از خواب نیز می‌تواند طی تنها یک یا دو روز اتفاق بیفتد.
در حالی که یکی دو روز ممکن است مدت زمان کوتاهی به نظر برسد، ۲۴ ساعت محرومیت از خواب می‌تواند باعث اختلال عملکردی بیشتری نسبت به رانندگی در حالت مستی شود.
علائم کم‌خوابی حاد می‌تواند شامل چشم‌های پف کرده یا تیرگی زیر چشم، تحریک پذیری، زوال شناختی، مه مغزی و میل شدید به غذا باشد.
در طول روز دوم بدون خوابیدن، شدت این علائم افزایش می‌یابد و تغییرات رفتاری رخ می‌دهد و همچنین عملکردهای شناختی کاهش می‌یابد. نیاز بدن به خواب قوی‌تر می‌شود و باعث «چرت‌های کوتاه» می‌شود که شامل چرت‌های غیر ارادی حدود ۳۰ ثانیه‌ای است.
نیاز بدن به غذا و همچنین پاسخ‌های فیزیولوژیکی مانند التهاب سیستمیک و اختلال در پاسخ ایمنی افزایش می‌یابد و ما را مستعد ابتلا به بیماری می‌کند.
بی‌خوابی در سومین روز نیز می‌تواند باعث میل شدید به خواب، افزایش احتمال چرت‌های کوتاه طولانی‌تر، مسخ شدن به معنی احساس جدایی از واقعیت و توهم شود.
سرانجام در روز چهارم بی‌خوابی، همه علائم بسیار بدتر می‌شوند و به سمت روان‌پریشی ناشی از محرومیت از خواب پیش می‌روند که در آن فرد قادر به تفسیر واقعیت نیست و میل دردناکی به خواب دارد.
بهبودی ناشی از کمبود خواب در افراد مختلف متفاوت است و تنها یک شب خوابیدن برای برخی از افراد کافی است، اما برای برخی دیگر ممکن است روزها یا هفته‌ها طول بکشد.
با این حال، مطالعات نشان داده‌اند که خوابیدن کافی پس از محرومیت از خواب، اغلب تغییرات متابولیکی را که می‌تواند باعث افزایش وزن و کاهش حساسیت به انسولین شود، حتی در دوره‌های نسبتا کوتاه محرومیت از خواب نیز معکوس نمی‌کند.
کارگران شب‌بیدار و شیفتی ممکن است به طور مداوم از خواب محروم شوند. کارگران شیفت شب معمولاً به طور متوسط یک تا چهار ساعت خواب کمتری در روز نسبت به افرادی که زمان کارشان در ساعات روشنایی روز است، می‌خوابند و این می‌تواند خطر مرگ زودهنگام را افزایش دهد.
در واقع بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که خواب کم با افزایش خطر مرگ مرتبط است، اما در مقابل باید گفت که خواب بیش از حد نیز همین‌طور است.
بنابراین برای حفظ سلامتی و تندرستی بهتر است از چالش‌های این‌چنینی در رسانه‌های اجتماعی اجتناب کنید و به جای آن، بهداشت خواب خوب را انتخاب کنید تا ۷ تا ۹ ساعت با کیفیت چشم‌هایتان را ببندید و به خواب روید و مطمئن باشید بدن شما به خاطر آن از شما تشکر خواهد کرد.