تاکید تشکل‌های تالابی بر بهره‌برداری هر چه بیشتر از ظرفیت‌های کارشناسی

به گزارش ایواره تشکل‌های تخصصی تالابی و شبکه تشکل‌های مردم نهاد و اجتماع محور محیط زیست و منابع طبیعی کشور به مناسبت روز جهانی تالاب اعلامیه‌ای منتشر کرده است که به بدین شرح است: آنچه امروز به عنوان بحران محیط زیست با پیامدهایی چون تخریب ، سرزمین آلودگی‌های محیط زیستی، کاهش سازگاری و تاب‌آوری جوامع انسانی، به خطر افتادن امنیت غذایی خشک شدن تالاب‌هایی مانند هامون ارومیه و بختگان هجوم ریزگردها در بیشتر نقاط کشور از جمله استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان و حتی استان‌های سرسبزی چون مازندران و گلستان خود را نشان می‌دهد و مخاطراتی را به دنبال دارد، پیامد چند دهه کم توجهی به چرخه های طبیعی و آموزه های سازگار با قوانین طبیعت بوده است .

در بخش دیگری از این اعلامیه آمده است که برای غلبه بر این چالش‌ها نیاز است که سیاست‌های کلان و برنامه های اجرایی را بر اساس نیازها و ظرفیت بوم شناسی کشور و احیای اکوسیستم‌ها بنا نهاد و این مهم را نه خواسته‌ای لوکس و غیر ضروری بلکه یک ضرورت و امر حیاتی به شمار آورد.

در ادامه این اعلامیه با اشاره به وضعیت نامناسب تالاب‌ها به عنوان زیستگاه‌های پیچیده، حساس و بسیار خاص که ارزش‌ها و خدمات اکوسیستمی بسیار متنوعی ارائه می‌دهند و نقش بسیار مهمی در پایداری تنوع زیستی و معیشت پایدار کیفیت زندگی و حتی سلامت مردم بومی و جوامع محلی و سایر گروه‌های مردمی در سطح محلی و ملی دارند، آمده است: کنوانسیون رامسر با توجه به اهمیت این اکوسیستم‌های حیاتی و اهمیت حفاظت و احیا آنها شکل گرفته است و از آنجایی که مفاد آن با سایر کنوانسیون‌های محیط زیستی مانند تنوع زیستی، تغییر اقلیم و کنوانسیون بین‌المللی بیابان‌زدایی و مقابله با اثرات خشکسالی ارتباط مستقیم دارد بنابراین اجرای مسئولانه مفاد این کنوانسیون نیز ضرورت داردو نیاز است تا تمام نهادهای ذیربط در قوه قضاییه، قوه مقننه و قوه مجریه از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، نیرو، صمت، نفت، کشور، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، کار و رفاه اجتماعی، سازمان بنادر و کشتیرانی ،سازمان‌های زیر مجموعه و سایر ذینفعان کلیدی توجه و تلاش معناداری برای هم افزایی بیشتر و اجرایی شدن مفاد این کنوانسیون و دستیابی به اهداف آن انجام دهند.

در ادامه این اعلامیه با اشاره به فعالیت‌های تشکل‌های تالابی کشور آمده است: تشکل‌های تالابی کشور به منظور تبادل تجربه و هماهنگی‌های بیشتر برای نقش آفرینی در این مهم، نشست‌های حضوری و مجازی مختلفی را در سال ۱۴۰۲ برگزار کرده و طی بحث و گفتگو در خصوص وضعیت تالاب‌ها تجربه‌های موفق و ناموفق، بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها ضمن قدردانی از تمام تلاش‌های انجام شده آنها را کافی ارزیابی نکرده و نگرانی خود را از روند بسیار کند احیای تالابها بیان کرده است.

در ادامه این اعلامیه به مواردی در زمینه تالاب‌ها با تاکید بر شعار «حیات انسان و تالاب‌ها در هم آمیخته است » اشاره شده و آمده است: با توجه به مسئولیت قانونی نهادهای مختلف شامل قوه قضاییه، قوه مقننه و قوه مجریه از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، نیرو، صمت، نفت، کشور ،میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کار و رفاه اجتماعی، سازمان بنادر و کشتیرانی سازمان‌های زیر مجموعه و سایر ذینفعان کلیدی در امر حفاظت و احیاء تالابهای ایران، این مهم مسئولیت اجرایی یک نهاد نیست و ترک فعل هر یک از این گروه‌ها آثار مخرب جبران ناپذیری بر پایداری سرزمین دارد بنابراین ضروری است تا هر یک از این مجموعه‌ها به‌صورت جداگانه و در تعامل با یکدیگر به وظایف قانونی خود عمل کنند.

در بخش دیگری از این اعلامیه با اشاره به سیاست‌های حفاظت از تالاب‌های کشور آمده  است: سیاست‌های کلان و راهبردی کشور برای حفاظت از تالاب‌های ایران و بهره برداری از خدمات اکوسیستمی و احیای این زیست بوم‌های حیاتی در فرآیندی جامعه‌محور ،طبیعت محور و مشارکتی و با حضور حداکثری ذینفعان و ذی‌حقان مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد تا هم‌افزایی واقعی میان نهادهای مسئول فوق‌الذکر به همراه موسسات علمی و پژوهشی دانشگاهیان، سازمان‌های مردم‌نهاد تخصصی، نمایندگانی از مردم بومی و جوامع محلی اطراف تالابها و سایر بهره برداران صورت پذیرد.

در بخش دیگری از این اعلامیه با اشاره به ارایه لوایح در سال‌های اخیر و  برخی رویکردها به مالکیت رودخانه‌ها و تالاب‌ها تاکید شده است‌ که تداوم تخریب اعیانی طبیعی منجر به کالایی شدن عرصه‌های ملی و تخریب  اکوسیستم‌های آبی خواهد شد.

تشکل‌های تالابی در این اعلامیه تاکید می‌کنند: ضروری است تا با شناخت نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای موجود راهبردهای مناسبی جهت ارتقای فعالیت‌های اجرایی – کاربردی و رفع کاستی‌ها اتخاذ شود و این الگوهای مدیریتی در یک فرایند مشارکتی واقعی بازنگری اصلاح، طراحی و تدوین شود علاوه بر این شرایط لازم برای هم‌افزایی هرچه بیشتر و بهره برداری از ظرفیت‌های کارشناسی و تجربی گروه‌های مختلف ملی و بین المللی برای تدوین و اجرایی کردن برنامه های مدیریتی در دستور کار قرار گیرد.

در ادامه این اعلامیه آمده است: با توجه به اهمیت برنامه سیپا که توسط دبیرخانه اصلی کنوانسیون رامسر به کشورهای عضو توصیه شده، لازم است در جهت ایجاد بستر و ضمانت تدوین و اجرای موفق و کارآمد برنامه‌های مدیریت تالاب‌ها اهتمام ویژه‌ای برای تدوین برنامه ملی سیپا از سوی سازمان حفاظت محیط زیست در سطح ملی با مشارکت واقعی ذی نفعان و ذی‌حقان صورت گیرد و با توجه به قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات و لزوم شفافیت در انجام وظایف قانونی دستگاه‌ها و پیشگیری از هرگونه فساد و رانت ضروری است تا زمینه دسترسی آزاد به اطلاعات و منابع مرتبط از سوی دستگاههای فوق الذکر فراهم شود.

در بخش دیگری از این اعلامیه با اشاره به اینکه جوامع بومی و محلی به عنوان حافظان تاریخی تالاب‌ها اثرگذارترین عامل پایداری این اکوسیستم ها بوده و خواهند بود، آمده است: این گروه از دانش بومی آزمون و خطا شده‌ای بهره‌مند هستند که می‌توان با تلفیق آن با علم نوین، شرایط احیاء و بازسازی تالاب ها را فراهم کرد. ازین رو ضروری است مسائل مرتبط با جوامع بومی و محلی – به عنوان کلیدی ترین گروه ذینفع موضوعیت جدی پیدا کند و از مشارکت فعال و معنادار آن‌ها بهره برداری شود همچنین از زبان و فرهنگ بومی آن‌ها به عنوان میراث ناملموس در بهبود اکولوژی تالابی استفاده شود.

تشکل‌های تالابی در این اعلامیه تاکید می‌کنند: با عنایت به اینکه ایجاد مرکز منطقه‌ای رامسر در مرکز و غرب آسیا به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و با مشارکت کشورهای منطقه در هشتمین نشست کنوانسیون رامسر مصوب شد و به عنوان نخستین مرکز منطقه‌ای با ساختاری مستقل و چارچوبی مشخص در شهر رامسر شروع به کار کرد ، توصیه می‌شود با بازگشت به چارچوب اصلی اقدامات لازم در جهت استقلال این مرکز و بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه استفاده از امکانات شبکه همکاری اعضا  و معرفی پروژه‌های موفق تالابی در کشورهای عضو انجام شود و علاوه بر بهبود وضعیت تالاب‌ها، از این ظرفیت به منظور تقویت دیپلماسی عمومی ایران در عرصه بین المللی بهره‌برداری شود.

در ادامه این اعلامیه با اشاره به اهمیت تعیین دقیق و تخصیص حق‌آبه تالاب‌ها بر ضرورت مشارکت واقعی و مسئولانه کلیه بخشهای دست اندرکار مرتبط با مدیریت تالاب‌ها را برای تخصیص واقعی و انتقال کامل و بدون چالش حق‌آبه تالاب‌ها تاکید کرد.

در انتهای این اعلامیه با اشاره به انتشار برخی مطالب ناموثق درباره آب و تالاب آمده است: با عنایت به انتشار مطالب غیر موثق و شایعات متعدد در خصوص آب و تالاب مانند  ابردزدی و سایر دلایل کاهش بارش و خشکیدن تالاب‌ها ، لازم است از بیان و دامن زدن به این گونه نظریه‌های غیر کارشناسی و غیر ضروری که جامعه را از اصل موضوع و روشهای رفع مشکلات منحرف می نماید اجتناب ورزیده و با تولید محتوای درست مبتنی بر پژوهش‌های علمی، ارتباط میان تخریب اکوسیستم‌ها و دست‌اندازی در چرخه‌های اکولوژیک آب و پیامدهای آن را به شکل قابل درک برای عموم مردم تشریح کنیم و آگاهی‌های عمومی را بر اساس واقعیت‌های موجود ارتقاء بخشیم.

انتهای پیام