آیا مصرف قرص برای ریزش مو هورمونی اثرگذار است؟

ریزش مو با الگوی مردانه یا زنانه نوعی بیماری ارثی است که مربوط به تأثیر هورمون‌های جنسی مردانه می‌شود. هورمون‌های جنسی مردانه را «آندروژن» هم می‌نامند.شدت و شیوع این نوع ریزش مو با افزایش سن در مردان و زنان بیشتر می‌شود. به‌طوری که در سن ۷۰ سالگی حداقل ۸۰% از مردان سفید پوست به ریزش مو با الگوی مردانه دچارند. البته بیماری در زنان کمتر شیوع دارد. همچنین ریزش مو با الگوی مردانه در ۳۰% از مردانی که بیش از ۳۰ سال سن دارند و بیش از نیمی از مردانی که سن بالاتر از ۵۰ سال دارند، مشاهده می‌شود.

عوامل ریزش مو

به نظر می‌رسد روند ریزش مو در اثر دو عامل ایجاد شود:

• استعداد ژنتیکی
• هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها)

پس مشخص است که چرا این نوع ریزش مو را ریزش موی آندروژنتیک (آندروژن +ژنتیک) نام گذاشته‌اند.

ریزش مو با الگوی مردانه (یا همان ریزش موی آندروژنتیک) بعد از بلوغ و با پسرفت موهای شقیقه‌ها آغاز می‌شود، پیشرفت می‌کند و سبب ریزش موی پیشانی و فرق سر می‌شود. معمولا موهای دو طرف و پشت سر گرفتار نمی‌شوند. این نوع ریزش مو در مردهایی ایجاد می‌شود که از نظر ژنتیکی مستعد هستند (به عبارت دیگر بدشانسی آورده‌اند). باید به این نکته نیز اشاره کرد که داشتن مو موجب جوان‌تر جلوه کردن نیز می‌‎شود. بنابراین به جوانسازی صورت کمک غیرمستقیم خواهد کرد.

در ریزش مو با الگوی مردانه، موهای محل گرفتار ابتدا نازک می‌شوند و تبدیل به موهای کرکی شده و سرانجام هم ناپدید می‌شوند. در مردی که دچار ریزش موی آندروژنتیک شده است، نیاز به ارزیابی آزمایشگاهی نیست. برای درمان از دو داروی اصلی «ماینوکسیدیل» و «فیناستراید» استفاده می‌شود.قرص برای ریزش مو هورمونی وجود دارد که انتخاب آنها به عوامل مختلفی مانند نوع ریزش مو، جنسیت و شرایط سلامتی شما بستگی دارد.

رایج‌ترین قرص‌های ضد ریزش موی هورمونی:

• فیناستراید: این قرص برای آقایان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک (طاسی با الگوی مردانه) تجویز می‌شود. فیناستراید با مهار آنزیم 5-آلفا ردوکتاز، از تبدیل هورمون تستوسترون به دی هیدروتستوسترون (DHT) که عامل اصلی ریزش موی هورمونی در مردان است، جلوگیری می‌کند.
• اسپیرونولاکتون: این قرص برای خانم‌ها و آقایان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک تجویز می‌شود. اسپیرونولاکتون با اثرات ضد هورمونی، تولید هورمون‌های آندروژن (هورمون‌های مردانه) را که می‌توانند باعث ریزش مو در زنان شوند، کاهش می‌دهد.
• دوتاستراید: این قرص مشابه فیناستراید عمل می‌کند، اما قوی‌تر است و برای آقایان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک شدید تجویز می‌شود.
• کسیدیل: این دارو به صورت موضعی (محلول یا فوم) و خوراکی (قرص) برای خانم‌ها و آقایان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک تجویز می‌شود. ماینوکسیدیل با افزایش جریان خون به فولیکول‌های مو، رشد مو را تحریک می‌کند.

ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل رایج‌ترین داروی موضعی مورد استفاده برای درمان ریزش مو است. این دارو در ابتدا به‌صورت خوراکی و برای درمان پرفشاری خون به‌کار می‌رفت، با گذشت زمان متوجه شدند که با مصرف این دارو بیمار دچار پرمویی می‌شود. این شد که مطالعه روی انواع موضعی دارو آغاز شد و در نهایت مشخص شد که ماینوکسیدیل موضعی می‌تواند موها را افزایش دهد.

انواع ماینوکسیدیل

ماینوکسیدیل به دو صورت موجود است:

• محلول با غلظت های ۲% و ۵%.
• کف با غلظت ۵%.

نحوه اثر

نحوه اثر ماینوکسیدیل مشخص نیست. بیهوده به خودتان زحمت ندهید تا راز این دارو را کشف کنید. از آن استفاده کنید و از رویش موهایتان لذت ببرید.

تأثیر

ماینوکسیدیل چقدر تأثیر دارد؟ مشخص شده است که ماینوکسیدیل موضعی هم در ریزش موی مردانه و هم در ریزش موی زنانه مؤثر است. این دارو می‌تواند هم تعداد موها را افزایش دهد و هم وزن آنها را! (حالش را ببرید). اما تأثیر دارو در زن و مرد کمی متفاوت است:

• در مردان ترکیب ۵% دارو مؤثرتر از ترکیب ۲% آن است.
• در زن‌ها ترکیب ۵% چندان مؤثرتر از ترکیب ۲% نیست و از سوی دیگر می‌تواند سبب رویش موهای زائد (روی صورت) هم بشود.

در بیماری که قرار است تحت جراحی پیوند مو قرار بگیرد ماینوکسیدیل می‌تواند موثر واقع شود. بعد از عمل این دارو می‌تواند از مقدار ریزش موی طبیعی موهای کاشته شده بکاهد و رشد موهای پیوند شده را تسریع کند.توجه داشته باشید که برای مشاهده اثرات مفید دارو نیاز به ۶ تا ۸ ماه زمان است. پس انتظار نداشته باشید که در همان ابتدای استفاده از دارو شاهد رشد موها باشید.

نکات مفید

• در اکثر کتاب‌ها و بروشور محصولات یا توسط متخصص در توصیه می‌شود که مردها دوبار در روز از ماینوکسیدیل استفاده کنند. سخت است؟ مگر نه؟ ناراحت نشود. اگر نمی‌توانید روزی دوبار از دارو استفاده کنید، از ترکیب ۵% یک بار در روز استفاده کنید. تاثیر می‌کند، باور کنید.
• زن‌ها بهتر است اول از ترکیب ۲% استفاده کنند، اگر نتیجه رضایت‌بخش نبود، می‌توان سراغ ترکیب ۵% رفت.
• استفاده از کف راحت‌تر است. همچنین کف کمتر روی صورت می‌ریزد و سبب پرمویی صورت می‌شود.
• گاه به دنبال استفاده از ماینوکسیدیل پوست سر تحریک می‌شود. علتش «پروپیلن گلیکول» موجود در محلول است. اگر حالت تحریک شدید است، می‌توان به‌جای محلول از کف استفاده کرد که هم خرجش بیشتر است و هم دردش کمتر!

عوارض

از جمله عوارض ماینوکسیدنیل می‌توان به خشکی و خارش پوست سر اشاره کرد. به‌ندرت این دارو سبب واکنش آلرژیک می‌شود.

فیناستراید

نحوه اثر

همان طور که در بخش های قبل اشاره شد، هورمون های جنسی مردانه یا همان آندروژن ها نقشی مهم در ریزش موی مردانه دارند. بنابراین اگر بتوان اثر این هورمون ها را خنثی کرد، می‌توان مانع ریزش مو با واسطه آندروژن ها شد.

در مردان نوعی هورمون مردانه به نام دی هیدروتستوسترون نقش مهمی در ریزش مو دارد. تستوسترون که از بیضه ها تشرح می‌شود و در جریان خون حضور دارد، در پوست سر توسط آنزیمی به نام ۵ آلفا ردوکتاز تبدیل به دی هیدروتستوسترون می‌شود و این هورمون می‌تواند بطور پیشرونده سبب نازکی موها شده، طاسی مردانه را ایجاد کند. پس اگر بتوان از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون جلوگیری کرد، می‌توان مانع ریزش موی مردانه شد. فیناستراید چنین کاری را انجام می‌دهد. این دارو می‌تواند آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز را مهار کند و بدین ترتیب در پوست سر دیگر دی هیدروتستوسترون تولید نمی‌شود تا سبب ریزش مو گردد.

یادتان باشد که همین آنزیم، یعنی ۵ آلفا ردوکتاز در پروستات هم وجود دارد و می تواند دی هیدروتستوسترون تولید کند. دی هیدروتستوسترون تولید شده در پروستات می‌تواند سبب بزرگی خوش خیم پروستات شود. بنابراین فیناستراید در مردان مسن برای درمان بزرگی خوش خیم پروستات هم بکار می‌رود. راستش را بخواهید، این دارو اولین بار برای درمان بیماری پروستات معرفی شد و بعد متوجه شدند که چه اثرات مفید دیگری هم دارد! می تواند جلوی ریزش مو را هم بگیرد.

انواع

برای درمان ریزش موی مردانه، فیناستراید به‌صورت قرص های ۱ میلی‌گرمی موجود است.

تاثیر

توجه داشته باشید که آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز برای رشد دستگاه تناسلی مردانه در جنین ضروری است، بنابراین نباید از این دارو در زنانی استفاده کرد که احتمال بارداری دارند. همچنین چنین افرادی نباید با قرص های خرد شده تماس پیدا کنند. در ارتباط با تاثیر فیناستراید در ریزش موی زنانه تردید وجود دارد.باید ۶ تا ۸ ماه بگذرد تا اثر دارو ظاهر شود. عجله نکنید.

نحوه مصرف

بهتر است مصرف فیناستراید به محض مشاهده اولین نشانه های ریزش مو آغاز شود. باید مصرف دارو به‌طور نامحدود ادامه پیدا کند و بویژه در صورت انجام جراحی پیوند مو، نباید مصرف آن قطع شود.

عوارض جانبی

از جمله عوارض جانبی اصلی فیناستراید می توان به کاهش میل جنسی و اختلال در نعوظ اشاره کرد. در کل در ۲% از مردانی که از این دارو استفاده می کنند، اختلال جنسی مشاهده می شود. خوشبختانه این اختلال با قطع مصرف دارو برطرف می شود.

سایر داروها

بعضی از داروها بصورت موضعی بر علیه هورمون مردانه عمل می کنند و می توانند مانع ریزش مو شوند. از جمله این داروها می توان به فلوریدیل اشاره کرد که داروی جدیدی است و هنوز تأثیر آن ثابت نشده است. برخی اعتقاد دارند که کتوکونازول موضعی (به‌صورت شامپو موجود است) می‌تواند مانع ریزش مو شود.بعضی از داروها هم به‌صورت خوراکی مصرف می شوند و می‌توانند عملکرد هورمونهای مردانه را مهار کنند. از این داروها بیشتر برای درمان ریزش مو در خانم‌ها استفاده می‌شود. از جمله این داروها می‌توان به اسپیرونولاکتون، سیپروترون استات و فلوتامید اشاره کرد.