سقط جنین در قانون مجازات اسلامی جدید

سقط جنین یعنی، از بین رفتن جنین، قبل از نمو کامل، در رحم مادر که این امر ممکن است، به دلایل مختلفی اتفاق افتاده و صورت گیرد. در صورتی که سقط جنین، به صورت عمدی، بدون داشتن مجوز قانونی و با فعل یا ترک فعلی که سبب از بین رفتن جنین می شود، صورت گیرد، جرم سقط جنین، محقق شده و مرتکب، با مجازات عمدی انداختن بچه، یعنی حبس و جزای نقدی و دیه، روبرو خواهد شد.
سقط جنین در لغت، به معنای از بین رفتن جنین در رحم مادر و پایان بارداری، بدین سبب است که این امر، یعنی سقط جنین، می تواند، به صورت عمدی، با هدف از بین بردن جنین یا به صورت غیر عمدی و به علت حادثه یا عوامل قهری، نظیر بیماری و تصادف، اتفاق افتد.

سقط جنین عمدی، در اسلام گناه بوده و بسیار نکوهش شده و در قانون مجازات نیز به تبعیت از شرع، جرم انگاری گردیده و برای آن، مجازات پیش بینی شده است که مجازات بسیار سنگینی بوده و تنها، در برخی موارد استثنایی، بر مرتکب آن، اعمال نخواهد شد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، سقط جنین و انواع آن را بررسی کرده و بگوییم که مقصود از جرم سقط جنین چیست؛ سپس، مجازات انداختن عمدی بچه را در صورتی که مرتکب، پدر یا مادر باشد، توضیح داده و در خصوص جرم سقط جنین عمدی و حکم آن، همچنین، نحوه شکایت و رسیدگی به این جرم، در تمام مصادیق آن، اعم از عمدی یا غیر عمدی صحبت کنیم.

سقط جنین و انواع آن

برای پاسخ به این سوال که سقط جنین چیست و مجازات انداختن عمدی بچه، چه می باشد؟ ابتدا باید، به بررسی مفهوم سقط جنین و همچنین، بررسی انواع آن پرداخت و سپس، به پرسش های مطروحه در خصوص این موضوع، نظیر اینکه جرم سقط جنین چیست و مجازات انداختن عمدی بچه، چه می باشد؟ پاسخ داد. سقط جنین یعنی، از بین رفتن جنین، قبل از نمو کامل در رحم مادر که این امر ممکن است، به دلایل مختلفی اتفاق افتاده و صورت گیرد و همین مساله، انواع سقط جنین را شکل می دهد که عبارتند از:

سقط جنین قانونی که با مجوز از دادگاه و ارائه نامه پزشکی قانونی و به علت وجود دلایلی نظیر ناهنجاری های غیر قابل درمان در جنین یا در خطر افتادن جان مادر، به علت حضور جنین، صورت می گیرد.

سقط جنین غیر قانونی یا عمدی که با انگیزه از بین بردن جنین و جلوگیری از تولد او و با سوء نیت و قصد، صورت می گیرد.

سقط جنین غیر عمدی که به علت حوادث قهری یا غیر عمدی نظیر قرار گرفتن مادر باردار در معرض سیل و زلزله یا تصادف غیر عمدی، اتفاق می افتد.

در ادامه، توضیح خواهیم داد که در کدام یک از انواع سقط جنین، این عمل، جرم محسوب شده و سپس، در خصوص مجازات جرم سقط جنین یا در اصلاح عرفی، مجازات عمدی انداختن بچه، از منظر قانون، توضیح خواهیم داد.

 

جرم سقط جنین چیست؟

پس از بررسی سقط جنین و انواع آن، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا توضیح دهیم که جرم سقط جنین چیست؟ برای پاسخ به این سوال، باید به ، مراجعه نمود. این قانون، مستقیما، جرم سقط جنین را تعریف نکرده است، اما، با جمع بندی آنچه در این قانون، درباره مجازات اعمالی که سبب از بین رفتن جنین زن باردار می شود، آمده، در خصوص این پرسش که جرم سقط جنین چیست؟ می توان گفت:

چنانچه شخصی، اعم از مادر یا پدر جنین یا هر شخص دیگری، با عمد و سوء نیت یا به صورت غیر عمد و بدون سوء نیت، فعل یا ترک فعلی که در حیات و زندگی جنین، موثر است را انجام دهد و بدین ترتیب، سبب از بین رفتن جنین، پیش از تولد او گردد، جرم سقط جنین، محقق شده است.

نکته قابل توجه این که زمانی جرم سقط جنین محقق می شود که به واسطه فعل یا ترک فعل عمدی یا غیر عمدی، جنین زنده از رحم مادر، خارج نشود؛ ولی چنانچه آزار اذیت زن حامله و یا حتی ایراد ضرب جرح بر او، همچنین، فعل یا ترک فعل موثر بر حیات جنین، باعث وضع حمل قبل از موعد شود، ولی جنین زنده به دنیا بیاید و زنده بماند، جرم سقط جنین محقق نشده است.

 

 

مجازات سقط جنین

سقط جنین، زمانی مستوجب مجازات است که جرمی عمدی یا غیر عمدی رخ داده باشد؛ در واقع، زمانی که سقط جنین، جنبه درمانی داشته، نظیر زمانی که جان مادر در خطر بوده و یا جنین، بعد از تولد، دچار مشکل یا بیماری هایی مانند عقب افتادگی ذهنی بشود، با طی شدن مراحل قانونی، مجوز سقط جنین صادر می گردد و مجازاتی بر مرتکب سقط، اعمال نخواهد شد. اما، در سایر موارد، مجازات سقط جنین، اعمال می گردد که این مجازات، بسته به شرایط، به شرح زیر است:

مستفاد از ماده 715 قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط جنین غیر عمدی، به واسطه بی‌ احتیاطی یا بی‌ مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (‌اعم از وسائط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا‌ متصدی وسیله موتوری، دیه و حبس از دو ماه تا یک سال است.

مستفاد از ماده 717 قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط جنین، در جنایت بر مادر که سبب از بین رفتن جنین شود، دیه است و دیه بر مبنای مراحل رشد جنین که در قانون مجازات اسلامی، آمده، محاسبه می گردد.

مستفاد از ماده 622 قانون مجازات اسلامی، مجازات سقط جنین، در مواردی که سقط جنین، با وارد کردن ضربه یا اذیت و آزار زن حامله، محقق گردد؛ دیه و حبس از شش ماه تا یک سال و شش ماه است.

با توجه به آنچه در ماده 623 قانون مجازات آمده است، مجازات انداختن بچه، در مواردی که شخصی به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری به زن باردار، موجب سقط جنین زن حامله شود، دیه و حبس از شش ماه تا یک سال خواهد بود.

همچنین، بر اساس ماده 623 قانون مجازات اسلامی، اگر شخصی، با علم و آگاهی و عمد، ادویه یا وسایلی را به زن حامله توصیه کند و بدین ترتیب، سبب سقط جنین شود، مجازات وی برای سقط جنین، دیه و حبس سه تا شش ماه خواهد بود.

مجازات سقط جنین، برای پزشک یا ماما و همچنین اشخاصی که وسایل سقط را فراهم می کنند و یا مباشرت به سقط می کنند نیز، حبس از دو تا پنج سال و هم چنین پرداخت می باشد و برای پزشک و ماما، ابطال پروانه نیز به عنوان مجازات، انجام خواهد شد.

شایان ذکر است، هرجا از دیه جنین، صحبت کردیم مقصود درصدهایی است که از دیه کامل و به شرح زیر، محاسبه می شوند:

دو صدم دیه کامل، برای نطفه ای که در رحم مستقر شده و چهار صدم دیه کامل برای جنینی که به حالت خون بسته در آمده یا در مرحله علقه است.

شش صدم دیه کامل برای مرحله مضغه یا مرحله ای که جنین، به شکل توده گوشت درآمده و هشت صدم دیه کامل برای مرحله عظام، یعنی مرحله ای که جنین، به صورت استخوان درآمده ولیکن گوشتی ندارد.

یک دهم دیه کامل، برای جنینی که استخوان بندی و گوشت آن، کامل شده اما، روح در آن، دمیده نشده و یک دیه کامل برای جنین با جنسیت پسر، در مواردی که روح در آن، دمیده شده و نصف دیه کامل، در جنین دختر با چنین شرایطی؛ چنانچه جنسیت جنینی که در آن، روح دمیده شده، مشتبه باشد، دیه آن، سه چهارم دیه کامل خواهد بود. شایان ذکر است، مطابق نظریه مشورتی قوه قضاییه، با توجه به یکسان سازی دیه زن و مرد، دیه جنین دختر و پسری که در آن، روح دمیده شده نیز باید، یکسان لحاظ شود و معادل تفاوت دیه ، از صندوق تأمین خسارت‌های بدنی پرداخت شود.

موارد مجاز سقط جنین

بر اساس مصوبه ای که در سال 81 صادر و به تصویب مجلس رسید  در صورتی که بیماری مادر با تهدید جانی مادر توأم باشد یا بیماری جنین که پس از ولادت موجب حرج والدین یا طفل می شود مانند عقب افتادگی یا ناقص ‌الخلقه بودن، با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تائید پزشکی قانونی قبل از ولوج روح با رضایت زن و شوهر می توانند اقدام به سقط جنین نمایند و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود. جهت آگاهی از قرص سقط جنین کلیک کنید.

 

مطابق قانون سقط جنین این موارد، فقط شامل موارد محدودی می باشد و نیاز به تایید پزشک متخصص و پزشک قانونی می باشد و خارج از آن مجازات جرم سقط  را به دنبال دارد.

مجازات سقط جنین برای افراد دارای تخصص

به موجب ماده 624 قانون مجازات هرشخص دارای تخصص چه طبیب باشد چه ماما و چه فردی داروفروش موجب سقط جنین شود، یا اینکه این اشخاص درسقط جنین مباشرت داشته باشند مطابق قانون مجازات با او برخورد خواهد شد که مجازات آن دو تا پنج سال حبس و پرداخت دیه می باشد.

مجازات سقط جنین برای افراد غیر متخصص

مطابق ماده 622 قانون مجازات هر شخص غیر متخصص به وسیله ضرب و جرح و آزار و اذیت زن باردار موجب سقط جنین وی گردد، مجازات سقط برای مرتکب علاوه بر دیه یا قصاص شامل یک تا سه سال حبس است.

مطابق ماده 623 قانون مجازات اسلامی اگر فرد غیر متخصص به وسیله استعمال ادویه یا وسایل دیگری موجبات سقط جنین زن باردار گردد، به حبس از سه تا شش ماه محکوم می شود، مگر اینکه اثبات شود که اقداماتش برای حفظ جان مادر بوده است و لی در هر صورت مطابق قانون محکوم به پرداخت دیه می شود.

مجازات سقط جنین توسط مادر

مطابق ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی هرگاه زن باردار جنین خود را، در هر مرحله‌ای که باشد، به عمد، شبه عمد یا خطاء از بین ببرد یعنی مادر مباشر جرم باشد در ین صورت دیه جنین، حسب مورد توسط مرتکب یا عاقله او پرداخت می‌شود. ولی چنانچه وجود جنین  برای بقای مادر خطرات جانی داشته باشد در این صورت به‌ منظور حفظ جان مادر جنین سقط می شود و دیه ثابت نمی‌شود