آنچه باید از ترمه بافی بدانید:

تاریخچه

دو روایت برای تاریخچه ترمه بافی در ایران وجود دارد،

روایت اول؛ (هنر ظریف ترمه بافی در ایران قدمتی 400 ساله دارد و طرح آن برگرفته از پارچه های کشمیری هندی است که سال ها پیش در هندوستان به سفارش ایرانیان تولید می شده است. با این وجود باز هم باید این هنر را منحصر به ایران بدانیم، چرا که پس از لشکرکشی های نادر، هند جزیی از کشور ایران محسوب می شده است.)

روایت دوم؛ (تاریخچه و پیشینه «ترمه» به چندین هزار سال قبل از آنچه که از تپه های سیلک کاشان و دیگر نقاط فلات ایران بدست آمده است، باز می گردد. این هنر تا دوران هخامنشیان و ساسانیان از آنچه که به عنوان مدارک و شواهد موجود است از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است. با ورود اعرب به ایران ، عده ای از هنرمندان اصلی و استادان این هنر در آن زمان به همراه بسیاری از همکیشان خود که اغلب زرتشتی بودند و بعدها «پارسیان» نام گرفتند به هند و کشمیر مهاجرت کرده و در آنجا این هنر پارسی را گسترش دادند که بعدها همین دستبافته ها از این پارسیان ایرانی تبار شهره عام و خاص شد و به نام «ترمه کشمیر پارسی» معروف گردید.

چارچه ابریشمی پارسی (آسیای مرکزی) ، دوره ساسانی ، قرن سوم میلادی

این هنر در ایران برای مدتی از رونق افتاد ولی در دوره صفویان به خصوص در زمان «شاه عباس» با دلسوزی و حمایتهای او ، در زمان کوتاهی در شهرهای یزد ، اصفهان ، کرمان و کاشان احیا گردید و گسترش یافت. این رشته هنری پس از دوره صفوی، و تا پایان دوره قاجار در کاخ ها به صورت تزئینات اعم از رومیزی ، پرده ، قبا و لباس تشریفاتی که اغلب با دوخت سرمه دوزی همراه بودند مورد استفاده قرار می گرفته است. به عبارت دیگر این هنر جنبه اختصاصی و ویژه دربار بود و کمتر استادکاری فرصت می یافت این هنر را به بیرون گسترش دهد. در زمان «پهلوی» ترمه بافی بطور رسمی زیر مجموعه هنرهای آموزشی اداره صنایع دستی ایران قرار گرفت و باعث توجه دوباره و احیاء آن گردید.)

ترمه ابریشمی ، دوره صفوی ، قرن 17 میلادی

درگذشته ترمه اسطوره را برای سنت های خیلی مهم استفاده می گردید، بطور مثال مهریه هر عروس حداقل یک شال ترمه بود. در خانه های قدیمی و سنتی ایران پارچه های ترمه بسیار اصیل و قدیمی یافت می شود. مردم ایران برای پارچه ترمه ارزش خاصی قایل هستند و امروزه ترمه ایران در جهان شناخته شده است و بیشترین صادرات آن به اروپا می باشد.

در حال حاضر ترمه در یزد و به صورت نیمه صنعتی بافته میشود و این نوع ترمه بدلیل کیفیت و زیبایی در جهان بسیار معروف است. ترمه هایی که در یزد بافته میشود، دارای شناسنامه ، بافت نام کارخانه بافنده و حتی سال بافت آن نیز در زیر ترمه ها قابل مشاهده می باشد.

نمونه پارچه ترمه بافته شده در یزد

تعریف

پارچه ترمه به پارچه ظریف و لطیفی گفته می شود که از دو سِری نخ تار و پود با دست بافنده بافته شده باشد، به نحوی که پود در پشت پارچه به صورت آزاد و تراکم پودی آن زیاد باشد. جنس ترمه از کرک و پشم یا ابریشم با طرحهای اصیل و سنتی ایران است. آنچه در خصوص این پارچه بسیار ظریف میتوان گفت این است که ذوق ، سلیقه و ابتکار ایرانیان در ظرافت بافت ، جنس و طرحهای خیال انگیز آن در جهان کم نظیر می باشد.

مراحل بافت ترمه

1) مواد اولیه مصرفی : نخستین مرحله بافت ترمه تهیه کردن مواد اولیه آن است. معمولا ترمه را از پشم و ابریشم می بافند اما پشم سفید رایج ترین پشمی است که در بافت ترمه مورد استفاده قرار می گیرد زیرا می توان آن را با هر رنگی که دلخواه است رنگ آمیزی نمود. پشم ترمه باید مرغوب باشد و الیاف بلندی داشته باشد که گوسفندان ایران و کشمیر دارای پشمهای نرم و محکم خوبی بوده و تا حد زیادی براق و سفید است و بهترین پشم گوسفند در ناحیه پهلوها ، شکم ، پشت گردن و سر و ساق پا قرار دارد و معمولا این پشمها برای بافت ترمه استفاده می گردد. نحوه آماده کردن ، ریسیدن ، رنگرزی و بافتن پشم در قرن 16 میلادی در ایران پیشرفت زیادی کرد. به دلیل اینکه شاه عباس طراحان برجسته ای را از چین و ارمنستان به ایران دعوت کرد تا هنر نوین خود را به ایرانیان تعلیم دهند به همین دلیل ترمه های آن دوره زیبایی و برجستگی خاصی پیدا کرد.

2) شستن پشم : پس از تهیه مرغوب ترین پشم ، اولین قدم تمیز کردن پشم از چربی و چرک موجود و محلول در آن است ، که باید قبل از رنگرزی انجام شود. ایرانیان معمولا قبل از اینکه پشم گوسفندان را قیچی کنند حیوان را 10 دقیقه در آب می شسته و پس از چیدن برای جدا کردن مواد چربی از پشم، آن را در بازها (مواد قلیایی) خیس کرده و سپس چندین بار با آب می شستند تا با اینکار ناخالصی ها پاک و پشم براق گردد.

3) سفید کردن پشم : در ایران از دو روش برای سفید کردن پشم استفاده می شد.

• روش اول : پشمها را در چمنزار پهن می کردند تا پس از جذب شبنم و تبخیر آن در طول روز، پشم سفیدتر گردد و این عمل را چندین مرحله انجام می دادند.
• روش دوم : استفاده از مشتقات گوگرد برای سفید کردن پشم.

4) ثابت کردن رنگ : بعد از اینکه پشم ها به اندازه کافی سفید شدند ، نوبت رنگ نمودن آنهاست که یکی از مهمترین مراحل تهیه پشم برای بافت ترمه می باشد. چون رنگهایی که مستقیم بکار برده شوند دوام و ثبات ندارند و رنگرزهای ایران برای رفع این مشکل ، از موادی بنام دندانه استفاده می کردند. دندانه ماده شیمیایی معدنی است که توانایی جذب رنگ را در پشم افزایش می دهد. برای اینکه دندانه واکنش مطلوب خود را در رنگرزی کسب کند باید قبلا خالص گردد. رایج ترین دندانه ها که در ایران بکار می رفتند عبارتند از : زاج سفید ، قلع ، روی ، کلر ، سرب و سولفاتهای دیگر که مواد معدنی، و مازوج ، برگ سماق و غیره از مواد گیاهی بودند.
5) رنگرزی به وسیله رنگهای طبیعی و گیاهی : رنگ ترمه های ایرانی معمولا از گیاهان طبیعی تهیه می شود. این رنگ ممکن است از ریشه ، تنه ، برگها ، گل ، میوه و یا پوست گیاهان بدست آید. چون حفظ پارچه های ترمه پشمی کار بسیار مشکلی است و در اثر رطوبت و بید از بین می رود ، به همین دلیل اطلاعات کمی از رنگها و شیوه های قدیمی رنگرزی از گذشته باقی مانده است.

انواع ترمه

انواع ترمه های ایرانی و کشمیری بشرح زیر می باشند:

1. شال چهارقدی : اندازه آن 5/1 در 5/1 می باشد و برای روسری یا بقچه بکار می رود که هم لچک ترنجی آن متداول بوده و هم نوع گلدار آن.
2. شال راه راه : که بر دو نوع است: الف) شال راه راه پهن ب) شال راه راه باریک : که هر کدام نوع مصرف خود را متناسب با سلیقه افراد دارد.
3. شال اتابکی : از نوع کشمیری است و از پشم بسیار لطیف بافته می شود.
4. شال بندی : نقشه آن شبیه لانه زنبور است و داخل هر خانه یک گل یا یک بته می خورد.
5. شال محرمات : به نوعی شال راه راه گفته می شود که پهنای رههای آن متفاوت است.
6. شال کشمیری : به انواع شالهای بافت کشمیر گفته می شود که معروفترین آنها نقشه بته جقه ، نقشه شاخ گوزنی و نقشه درختی می باشند.
7. شال زمردی : نوع اعلای شال کشمیری است که زمینه نیلی با نقشه بته جقه و رنگهای بسیار زنده بخصوص رنگ سبز زمردی دارد.
8. شال کرمان : به تمام شالهای بافت کرمان گفته می شود و انواع گوناگون دارد.
9. شال امیری : چنانچه از نامش پیداست از انواع درباری و اعلای شال های کشمیری است و عموما نقش بته جقه و شاخ گوزنی آن دیده شده است.
10. شال یزدی : ترمه های یزدی به ترمه های بافت منطقه یزد گفته می شود که اکثرا یا راه راه هستند و یا گلهای شاه عباسی می خورند که قدیمی و نایاب هم هستند.

کاربرد ترمه در گذشته و حال

در گذشته ترمه مصارف متنوع و گوناگونی داشته است. از جمله آنها به دوختن لباس های فاخر و اشرافی ، پرده ، جانماز ، خلعتی و غیره اشاره کرد. امروزه نیز از ترمه به عنوان پارچه مبلمان ، پشتی ، رومیزی و غیره استفاده می شود. مصرف کنندگان ترمه در گذشته بیشتر رجال ، اشراف و پادشاهان بوده اند و در زمان حال اغلب اقشار متوسط و بالای جامعه هستند که آن را بعنوان هدیه در عروسی ها ، اعیاد و مراسم رسمی و خانوادگی به یکدیگر تقدیم می کنند.

طرح و نقش ترمه

در گذشته طراح نقش پیشنهادی و تثبیت شده مورد نظر را بر روی کاغذهای چهارخانه می کشید و سپس بافنده آن را بر تار و پود پیاده می کرد. اما امروزه این صنعت نیز همپای پیشرفت فن آوری توانسته است از امکانات نرم افزاری رایانه ای در راستای بهتر شدن بهره گیرد و به طراحی سیمایی دقیق تر و زیباتر دست یابد به گونه ای که اجرای عملیات طراحی و رنگ آمیزی این امکان را به وجود می آورد تا بافندگان و صنعت گران بتوانند نتیجه کار خود را قبل از انجام بافت مشاهده نمایند و با سرعت بیشتری به تغییر و اصلاح آن بپردازند. در بافت ترمه از موی نوعی بز کوهی استفاده می شد که در ارتفاعات کشمیر زندگی می‌کند و کورک بسیار لطیف و نرمی دارد. از این رو ترمه کشمیر بسیار مشهور و معروف بود. متعارف ترین اندازه ترمه ۱ متر مربع میباشد که به آن بقچه میگویند و گویا در قدیم جهت حمل لباس عروس استفاده میشده است.

در حال حاضر به علت گرانی مواد اولیه و کار طاقت فرسایی که برای تولید یک متر زری یا ترمه انجام می شود، کاربرد آنها بیشتر تزیینی است و کالای لوکس به شمار می رود.

 

هنر ترمه بافی در ایران

، پارچه ای ظریف و گرانبهایی است که در دنیا آن را به عنوان نمادی از هنر و فرهنگ ایران می شناسند. برای بافت ترمه از الیاف بسیار لطیفی استفاده می شود.این الیاف از ابریشم و پشم سفید و مرغوب به دست می آید. زمانی که به اندازه کافی پشم ها سفید شوند، به رنگ های قرمز، سبز، مشکی، نارنجی و عنابی رنگرزی می شوند. بر روی این اثر هنری، طرح های متنوعی از جمله گل شاه عباسی، بته جقه، بته خرقه ای، بته کشمیری، بته ترمه ای و …دیده می شود. اما معروف ترین نقش ترمه می توان به بته جقه اشاره نمود،بعد از آن شاخ گوزنی و گل شاه عباسی می باشد.

طرح بته جقه از منظر مردم ایران باستان، نماد درخت سرو می باشد، که این سرو ایرانی به معنای آزادگی می باشد. از دیگر نماد ها می توان به گل شاه عباسی اشاره کرد. مردمان ایران باستان از این طرح به عنوان نمادی از خورشید و تازگی یاد کرده اند.

تاریخچه ترمه

این پارچه هنری در ایران از قدمت تاریخی بالایی برخوردار بوده است. ایرانیان از همان ابتدا، با استعدادی سرشار از ذوق و خلاقیت،شروع به آفریدن و به وجود آوردن آثار هنری نمودند. در میان هنرهای بافندگی از زمان های قدیم در ایران، این اثر هنری مقام مخصوصی داشته است و بافته های ایران از دوره های قبل از اسلام درجهان باستان ،در کنار ملت های دیگر از معروفیت خاصی برخوردار بوده است.

شروع بافی درایران به دوره صفویه برمی گردد. هرچند عده ای بر این باورند که زادگاه این اثر در آسیای مرکزی و ارتفاعات کشمیر است. این هنر در دوره شاه عباس صفوی به اوج تکامل خود رسید و به شهرتی جهانی دست یافت. به گونه ای که امروزه در کل جهان ،ترمه ایران شناخته شده است. به جرات می توان گفت این شهرت مدیون ذوق و سلیقه و ابتکار ایرانیان در ظرافت جنس و ایجاد طرح های چشم نواز بر روی این اثر هنری می باشد.

چگونگی بافت ترمه

اولین مرحله برای بافت ترمه، تهیه کردن مواد اولیه آن است.این مواد اولیه، پشم و ابریشم مرغوب می باشد. مرحله بعد تمیز کردن پشم از چربی و چرک موجود در آن است، که این عمل باید قبل از رنگرزی صورت گیرد. بعد از آن نوبت به سفید کردن پشم ها می رسد، که این عمل در ایران به دو روش صورت می گیرد:

1. در روش اول پشم ها در چمن زار پهن می شوند تا بعد از جذب شبنم و تبخیر آن در روز، سفیدتر شوند. که این عمل مرتبا چندین بار تکرار می شود.
2. در روش دوم برای سفید کردن پشم ها از مشتقات گوگرد استفاده می شود.

بعد از سفید کردن پشم ها وقت آن می رسد که تغییر رنگ داده شوند. به دلیل اینکه رنگ های به کار برده شده دوام و ثبات لازم را ندارند از ماده ای به نام دندانه برای رفع این مشکل استفاده می شود. رنگ های ترمه معمولا از گیاهان طبیعی تهیه می شوند، این رنگ ممکن است از برگ، میوه، ریشه یا پوست گیاهان به دست آید.

کاربرد ترمه

امروزه بیشتر مردم از این اثر زیبا برای تزیین منزل و یا محل کار خود استفاده می کنند. شاید یکی از مهمترین زمان هایی که در آن مردم از ترمه بیشتر استفاده می کنند، هنگام تحویل سال و ایام نوروز،به عنوان سفره هفت سین باشد. علاوه بر آن، از این پارچه ی رنگارنگ و زیبا، می توان به عنوان هدیه و سوغات استفاده نمود.

استفاده کنندگان ترمه در گذشته، بیشتر رجال و اشراف و پادشاهان بوده اند. در زمان حال اغلب اقشار متوسط و بالای جامعه هستند که این محصول را به عنوان هدیه در عروسی ها به یکدیگر تقدیم می کنند. امروزه از پارچه ترمه بیشتر برای رومیزی، پشتی و مبل استفاده می شود.

قیمت رومیزی ترمه زیبا در طرح های متنوع و جذاب با ترکیب رنگ چشم نواز و سنتی از طریق این مجموعه فروشگاه ما امکان پذیر شده است.

انواع ترمه

1. شال یزدی:ترمه های یزدی به ترمه های بافت شهر یزد گفته می شود که اکثرا قدیمی و کمیاب هستند.
2. شال راه راه: که بر دو نوع است:
   • شال راه راه پهن
   • شال راه راه باریک
3. شال کشمیری: به انواع شال های بافت کشمیر گفته می شود.که معروف ترین آن نقشه بته جقه، شاخ گوزنی می باشد.
4. شال امیری: این نوع شال همانگونه که از نامش پیداست از انواع درباری و اعلاء شال های کشمیری است و عموما نقش بته جقه و شاخ گوزنی در آن دیده می شود.
5. شال زمردی: نوع اعلاء شال کشمیری است که زمینه نیلی با نقشه بته جقه و رنگ ها ی بسیار زنده به خصوص رنگ سبز زمردی است.
6. شال کرمان: به تمام شال های بافت کرمان گفته می شود و انواع مختلفی دارد.
7. شال محرمات: به نوعی شال راه راه گفته می شود که پهنای راه های آن متفاوت است.
8. شال اتابکی: از نوع کشمیری است و از پشم بسیار لطیف بافته شده است.

ترمه را از کجا تهیه کنیم؟

در زمان های قدیم، مردم ترمه را با دست می بافتند. ولی بعد ها ماشین هایی برای بافت آن ساخته شد. امروزه بافتن ترمه به صورت دست کمی منسوخ شده است. زیرا صرفه اقتصادی برای بافنده و خریدار ندارد. این اثر زیبا در سراسر ایران و دنیا، طرفداران خاص خودش را دارد. بنابراین یکی از بهترین هدایا و سوغاتی ها به حساب می آید.

از آنجایی که گذشتگان ما از این پارچه ها استفاده متنوعی داشتند. تولید این اثر ارزشمند، بسیار بیشتر از امروز بود و افراد می توانستند. آن را راحت تر تهیه کنند. تا چندین سال پیش این هنر گرانقدر و با شکوه، به دست فراموشی سپرده شده بود. اما امروزه دوباره شاهد علاقه مند شدن مردم به این اثر ایرانی هستیم.

در حال حاضر با به وجود آمدن فروشگاه های اینترنتی، بافتن و خریدن این محصول نفیس آسان تر شده است. امروزه می توان انواع محصولاتی که با این پارچه ساخته شده اند. مانند رومیزی چهل تکه، رومیزی مربع، لحاف کرسی و … را در مدت زمان کوتاهی از طریق فروشگاه های اینترنتی پیدا کرد.

چگونگی نگهداری از ترمه

این پارچه به دلیل داشتن ابریشم، حساس بوده، و بهترین روش شستشوی آن بردن ترمه به خشک شویی یا بخار شویی می باشد. اما اگر می خواهید. رومیزی خود را در خانه بشویید. ابتدا آن را در هوای آزاد آویزان کنید. و بعد به آرامی به آن ضربه بزنید. تا گرد و غبار از آن خارج شود. بعد با آب ولرم و مواد شوینده ملایم که آنزیم یا سفید کننده ندارد خیس کنید. و با دقت آن را بشویید. برای خشک کردن ترمه آن را به صورت افقی و در محیط باز خشک کنید. پارچه ترمه با همه استحکام و مقاومت، در برابر نور و رطوبت آسیب پذیر می باشد.

اگر رومیزی ترمه دارید. هرگز آن را در جایی که در معرض نور آفتاب است قرار ندهید.چون رنگ پریده می شود. اگر خواستید ترمه را اتو کنید. حتما بر روی یک پارچه نخی و از پشت به رو اتو کنید.

در پایان قاطعانه می توان گفت که هنرمندان با ذوق سرزمینمان طی سالیان دراز از چرخ های ریسندگی تا کارخانه های نیمه صنعتی، در تولید و بافت این اثر ارزشمند و فاخر تلاش کرده اند و می کنند. چه خوب است اگر ما هم با حمایت از صنایع دستی و هنری کشورمان سهم خود را در این چرخه ایفا کنیم.

گروه هنری تمدن تمام تلاش خود را کرده است. که میکی از محبوب ترین و معروف ترین ایران ترمه بافی است. برای بافت ترمه از ابزار و مواد اولیه مرغوب و طرح و نقش های بسیار زیبا و اصیل ایرانی مانند ترنج، بته جقه، ختایی و غیره استفاده می گردد. پارچه ترمه از تار و پود تشکیل شده است. پودهای پارچه ای برای ترمه بافی مورد استفاده قرار می گیرند از تراکم زیادی برخوردار هستند و در پشت پارچه به صورت آزاد قرار گرفته اند. با توجه به اینکه تراکم ترمه زیاد است این پارچه از مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده و بافت آن با دوام می باشد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی را در رابطه با مراحل ترمه بافی در اختیار شما قرار دهیم، با سوغات رسان همراه باشید…

مراحل ترمه بافی چیست ؟

نوعی پارچه گران بهاء است که با استفاده از الیاف بسیار لطیف بافته می شود. ترمه از صنایع دستی نفیس ایران است که برای تزئین آن از نقش های اصیل سنتی در رنگ های متنوع استفاده می گردد. در ایران قدمت تاریخی پارچه ترمه بسیار بالا است. در گذشته ترمه همانند فرش به صورت دستی بافته می شد. اما امروزه به صورت نیمه صنعتی توسط هنرمندان ایرانی بافته می شود. پارچه ترمه ایران در تمام دنیا معروف و محبوب بوده و در خانه های قدیمی و سنتی یافت می شود. مراحل ترمه بافی عبارتند از :

آماده نمودن ابزار و مواد اولیه مصرفی

اولین مرحله بافت ترمه آماده سازی مواد اولیه مورد نیاز است. همان طور که ذکر شد برای ترمه بافی از پشم و ابریشم استفاده می شود، اما رایج ترین و عمومی ترین پشمی که کاربرد دارد پشم سفید می باشد. زیرا شما می توانید پشم سفید را به رنگ دلخواه خود رنگ آمیزی نمایید. لازم به ذکر است که باید از پشم مرغوب برای بافت ترمه استفاده کنید.

شستشوی پشم

پس از آماده نمودن مواد اولیه بافت ترمه و پشم مرغوب باید پشم مورد نظر را از هرگونه چربی و چرک تمیز کنید، به یاد داشته باشید که شستشوی پشم باید قبل از رنگرزی انجام گردد. مهمولا در ایران قبل از قیچی نمودن پشم گوسفندان آن را به مدت 10 دقیقه در آب شستشو می دهند سپس پشم را در بازها خیس می کنند، این کار باعث از بین رفتن چربی ها خواهد شد و در نهایت پشم پاک و براق خواهد شد.

سفید کردن پشم

برای سفید کردن پشم دو روش وجود دارد ، در روش اول برای سفید کردن پشم از مشتقات گوگرد استفاده می شود در روش دوم پشم های مورد نظر را در مکانی مانند چمنزار پهن می کنند در این صورت شبنم جذب پشم شده و در طول روز تبخیر می شود ، این عمل در نهایت باعث سفید شدن پشم می شود.

ثابت کردن رنگ

بعد از شستشو و سفید کردن پشم ها نوبت به رنگ نمودن آن ها می رسد، ثابت کردن رنگ یکی از مهم ترین مراحل ترمه بافی می باشد. رنگ هایی که به طور مستقیم به کار می روند دوام ندارند ، به همین دلیل رنگرزها از موادی به نام دندانه برای رفع این مشکل استفاده می کنند. این ماده توانایی جذب رنگ در پشم را افزایش می دهد. از دندانه هایی که معمولا برای این کار به کار می روند عبارتند از : کلر ، روی ، سرب ، زاج سفید ، برگ سماق و غیره.

رنگرزی با استفاده از رنگ های طبیعی و گیاهی

برای رنگ نمودن پارچه ترمه معمولا از گیاهان طبیعی استفاده می شود. این رنگ طبیعی معولا از تنه ، ریشه ، برگ ها ، میوه ها ، گل و پوست گیاهان به دست می آید. لازم به ذکر است که نگهداری از پارچه ترمه پشمی کمی دشوار است زیرا احتمال دارد بر اثر رطوبت و بید از بین برود.

پارچه ترمه و ترمه بافی در فرهنگ اصیل ایرانی از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار است. به حدی که در مهریه های زوج های جوان و جهیزیه نو عروسان برخی از ایرانیان از طاق شال ترمه استفاده می کنند. زیبایی این ترمه به گونه ای است که نظر بسیاری از گردشگران خارجی را به خود جلب کرده و به دنبال این کالای گران بها و ارزشمند هستند.

ترمه بافی می تواند زمینه اشتغال بسیاری را کشور ایجاد کند و در عین حال باعث رونق گردشگری و افزایش صادرات گردد. هم چنین می توانید با مراجعه به این لینک را مطالعه نمایید. شما می توانید انواع رومیزی ترمه با طرح و نقش های مختلف را در فروشگاه اینترنتی سوغات رسان مشاهده و در صورت نیاز تهیه نمایید.

جموعه متنوعی از با تنوع رنگ و طرح هم بصورت ست های پنج تیکه و هم بصورت تک را برای ارائه

ترمه پارچه ای ظریف است که از کرک یا پشم یا ابریشم طبیعی و مصنوعی و با استفاده از طرح های اصیل و سنتی به وسیله دستگاه های بافندگی بافته می شود. در این مقاله می توانید با این هنر که یکی از هنرهای دستی کهن ایرانی است بیشتر آشنا شوید.

چنین به نظر می رسد که بافت ترمه به عنوان یکی از ظریف ترین و زیباترین محصولات دستباف از اوایل دوره صفویه در ایران رواج یافته است.دستگاه ترمه بافی از نوع چهاروردی است و برای بافت ترمه نیاز به یک نفر بافنده و یک نفر گوشواره کش است. استاد کار در قسمت پایین و پشت دستگاه می نشیند و گوشواره کش در بالای دستگاه استقرار می یابد و کارش انتخاب و تعیین نخ های مخصوص برای ایجاد نقش برروی پارچه و هدایت نخ ها به پایین برای انجام کار بافت است لذا طرح های زیبایی که بر روی ترمه مشاهده می شود، حاصل همکاری و هماهنگی استاد کار بافنده و گوشواره کش است.

در گذشته نقش‌های ترمه را به روش انگشتی ایجاد می‌کردند ولی امروزه از دستگاه چهاروردی (که برای شعربافی و نساجی سنتی به کار می‌رفت) استفاده می‌شود. ترمه‌بافی از اوایل دوران صفویه در اصفهان رواج داشته ولی اکنون در حال منسوخ شدن است و تنها در استان یزد بافته می‌شود و در استان‌های دیگر به فروش می‌رسد. بسیاری از فروشندگان در استان اصفهان و تهران برای اینکه مشتری‌های خود را حفظ کنند پارچه‌ها را بافت استان خود اعلام می‌کنند.

رنگ های مصرفی در ترمه و به خصوص متن آن را عنابی، قرمز روشن، سبز، نارنجی و سیاه تشکیل می دهد و طرح هایی که در ترمه کاربرد دارد، طرح هایی نظیر بته جقه، بته خرقه، شاخ گوزنی، بته بادامی، بته سروی، راه راه، امیری و… می باشد.اصولا پارچه ترمه به سبب بافت منحصر به فرد خود و به دلیل تراکم زیاد، پودهایش از یک مقاومت نسبی مطلوب برخوردار است و در مجموع پردوام تر از بقیه انواع پارچه می باشد. با این وجود، نور و رطوبت از بزرگ ترین عوامل رنگ پریدگی ترمه است.زیرا قسمت های سیاه آن در برابر نور و حرارت حساس تر از بقیه قسمت ها بوده و به راحتی آن ها را جذب می کند.

همچنین بید یکی از دشمنان ترمه است و به همان گونه که دیگر پارچه های پشمی در برابر بیدزدگی محافظت می شود، می بایست در نگهداشت ترمه اقدام شود. برای شست وشوی پارچه های ترمه در صورتی که از رنگ ثابت گیاهی برخوردار باشد از هر نوع محلول شوینده ای می توان استفاده کرد.از ترمه به عنوان پرده ای، بقچه، رومیزی، جانمازی و در تهیه انواع لباس های زیبا استفاده می شود.ضمن این که از این پارچه ظریف به صورت تکمیلی آن می توان کیف های زنانه و مردانه و نیز پشتی تولید کرد.

مراحل بافت ترمه :

الف) مواد اولیه مصرفی : نخستین مرحله بافت ترمه تهیه کردن مواد اولیه آن است .معمولا ترمه از پشم و ابریشم می بافند اما پشم سفید رایج ترین پشمی است که در بافت ترمه مورد  استفاده قرار می گیرد زیرا میتوان آنرا با هر رنگی که دلخواه است رنگ آمیزی نمود .پشم ترمه باید مرغوب باشد و الیاف بلندی داشته باشد که گوسفندان ایران و کشمیر دارای پشمهای نرم و محکم خوبی بوده و تا حد زیادی براق و سفید است و بهترین پشم گوسفند در ناحیه پهلوها – شکم – پشت گردن و سر وساق پا قرار دارد و معمولا این پشمها برای بافت ترمه استفاده می گردد .نحوه آماده کردن – ریسیدن و رنگرزی کردن و بافتن پشم در قرن 16 میلادی در ایران پیشرفت زیادی کرد . دوره شاه عباس صفوی را می توان دوران اوج و شکوفایی صنعت ترمه بافی عنوان کرد ، به دلیل اینکه شاه عباس طراحان برجسته ای را از چین وارمنستان به ایران دعوت کرد تا هنر نوین خود را به ایرانیان تعلیم دهند به همین دلیل ترمه های آن زمان زیبایی و برجستگی خاصی پیدا کرد .

ب) شستن پشم : پس از تهیه مرغوب ترین پشم ، اولین قدم تمیز کردن پشم از چربی و چرک موجود ومحلول در آن است ، که باید قبل از رنگرزی انجام شود .ایرانیان معمولا قبل از اینکه پشم گوسفندان را قیچی کنند حیوان را 10 دقیقه در آب میشویند سپس برای جدا کردن مواد چربی از پشم آن را دربازها (قلیا)خیس کرده و سپس چندین بار با آب می شستند تا با اینکار ناخالصی ها پاک و پشم براق گردد .

ج ) سفید کردن پشم : در ایران از دو روش برای سفید کردن پشم استفاده میشود .

روش اول : پشمها را در چمنزار پهن می کردند تا پس از جذب شبنم و تبخیر آن در روز سفیدتر گردد و این عمل را چندین مرحله انجام می دادند .

روش دوم: استفاده از مشتقات گوگرد برای سفید کردن پشم .

اصولا پارچه ترمه به سبب بافت منحصر به فرد خود و به دلیل تراکم زیاد، پودهایش از یک مقاومت نسبی مطلوب برخوردار است و در مجموع پردوام تر از بقیه انواع پارچه می باشد. با این وجود، نور و رطوبت از بزرگ ترین عوامل رنگ پریدگی ترمه است.زیرا قسمت های سیاه آن در برابر نور و حرارت حساس تر از بقیه قسمت ها بوده و به راحتی آن ها را جذب می کند.

د)ثابت کردن رنگ : بعد از اینکه پشم ها به اندازه کافی سفید شدند ، نوبت رنگ نمودن آنهاست که یکی از مهمترین مراحل تهیه پشم برای بافت ترمه می باشد . چون رنگهایی که مستقیم بکار برده شوند دوام و ثبات ندارند و رنگرزهای ایران برای رفع این مشکل ، از موادی بنام دندانه استفاده می کردند . دندانه ماده شیمیایی معدنی است که توانایی جذب رنگ را در پشم افزایش می دهد .برای اینکه دندانه واکنش مطلوب خود را در رنگرزی کسب کند باید قبلآ خالص گردد . رایج ترین دندانه ها که در ایران بکار می رفتند عبارتند از : زاج سفید ـ قلع ـ روی ـ کلر ـ سرب و سولفاتهای دیگر که مواد معدنی و مازوج و برگ سماق و غیره که مواد گیاهی بودند .

ه) رنگرزی به وسیله رنگهای طبیعی و گیاهی : رنگ ترمه های ایرانی معمولا از گیاهان طبیعی تهیه می شود .این رنگ ممکن است از ریشه ، تنه ، برگها ، گل ، میوه و یا پوست گیاهان بدست آید . چون حفظ پارچه های ترمه پشمی بسیار مشکل است و در اثر رطوبت و بید از میان رفته اند و اطلاعات کمی از رنگ آنها باقی مانده است.

انواع ترمه

انواع ترمه های ایرانی و کشمیری بشرح زیر می باشند:

1- شال چهرقدی : اندازه آن 5/1*5/1 می باشد و برای روسری یا بقچه بکار می رود که هم لچک ترنجی آن متداول بوده و هم نوع گلدار آن .

2- شال راه راه : که بر دونوع  است :

الف) شال راه راه پهن

ب) شال راه راه باریک

که هرکدام نوع مصرف خودش را متناسب با سلیقه افراد در استفاده از آنها دارد .

3- شال اتابکی : از نوع کشمیری است و از پشم بسیار لطیف بافته می شود.

4- شال بندی : نقشه آن شبیه لانه زنبور است و داخل هر خانه یک گل یا یک بته می خورد

5- شال محرمات : به نوعی شال راه راه گفته می شود که پهنای رههای آن متفاوت است .

6- شال کشمیری : به انواع شالهای بافت کشمیر گفته می شود که معروفترین آن نقشه بته جقه ،نقشه شاخ گوزنی و نقشه درختی می باشند.

7- شال زمردی : نوع اعلای شال کشمیری است که زمینه نیلی با نقشه بته جقه و رنگهای بسیار زنده بخصوص رنگ سبز زمردی دارد.

8- شال کرمان : به تمام شالهای بافت کرمان گفته می شودو انواع گوناگون دارد .

9- شال امیری : همچنانکه از نامش پیداست از انواع درباری و اعلای شالهای کشمیری است عموما نقش بته جقه و شاخ گوزنی آن دیده شده است .

10- شال یزدی : ترمه های یزدی به ترمه های بافت منطقه یزد گفته می شود که اکثرا یا راه راه هستند و یا گلهای شاه عباسی می خورند که قدیمی و نایاب هستند.

حتما بخوانید: fabric land

 به شما عزیزان در فروشگاه آنلاین خود داشته باشد، میتوانید. با ورود به صفحه از این محصولات دیدن بفرمایید.