وقتی مدرسه‌ها خودشان مشکل می‌شوند
فاطمه مرتضائی‌فرد مدرسه‌ها و آموزش و پرورش را یکی از مشکلات کتاب و کتابخوانی می‌خواند و می‌گوید: مدارس یا کتابخانه ندارند و یا اگر دارند کتاب‌های مورد علاقه بچه‌ها در آنجا نیست.
این کتابدار و عضو شورای کتاب کودک در گفت‌وگو با ایواره درباره مسئله کتابخوانی کودکان و نوجوانان و راهکارهایی که برای کتابخوان کردن بچه‌ها وجود دارد، اظهار کرد: کتابخوانی کلا از خانواده شروع می‌شود؛ زمانی که کودک و نوجوان ببیند دست پدر و مادرش کتاب است و به خواندن کتاب گرایش داشته و علاقه نشان می‌دهند، کمابیش ممکن است به خواندن کتاب علاقه‌مند شود؛ البته این موضوع صددرصد نیست.
او با بیان این‌که جای دومی که معمولا کتابخوانی در بچه‌ها تقویت می‌شود، مدارس است، گفت: تعارف نداریم، چه تعداد از مدارس ما، اگر غیرانتفاعی نباشند، کتابخانه مدرسه‌ای دارند؟ خیلی کم. بنابراین مشکل دوم ما از مدرسه و آموزش و پرورش شروع می‌شود. اگر در برخی از مدارس کتابخانه هم باشد می‌بینید کتاب‌های مورد علاقه بچه‌ها آنجا نیست و گاه کتاب‌هایی آنجا گذاشته می‌شود که بچه‌ها از آن‌ها فراری هستند. در واقع مشکل دوم ما این است که در مدارس و آموزش‌وپرورش، خواندن کتاب و کتابخانه‌های مدارس تقویت نمی‌شود، بخصوص الان که کتاب دارد گران می‌شود.
مرتضایی‌فرد با اشاره به گرانی کاغذ و افزایش قیت کتاب‌ها، گفت: دست‌کم یک کتاب برای نوجوان ۱۰۰ هزار تومان است، مگر خانواده متوسط چقدر می‌تواند در سبد خانواده جا برای کتاب باز کند؟ ما مجبوریم این رسالت [دسترسی به کتاب] را به دوش مدارس و کتابخانه‌های عمومی بیندازیم؛ اگر مدارس هم کتابخانه نداشته باشند، باید جورشان را کتابخانه‌های عمومی و دبیرخانه نهاد کتابخانه‌ها بکشد و بخش کودکان آنجا فعال باشد و کتاب‌های به‌روز بیاورد.
او با اشاره به فعالیت‌های کتابخانه‌های کانون پرورش فکری بیان کرد: کانون پرورش فکری نهادی بود که کودکان و نوجوانان تا ۱۶ سالگی می‌توانستند کتاب امانت بگیرند اما متأسفانه آنجا هم در پیچ‌وخم تعطیلی کتابخانه‌هایش قرار گرفته است، فکر می‌کنم کانون هم در آستانه افتادن به چاه ویل است و مشخص نیست خواهد بود و یا نخواهد بود. ان‌شاءالله که باشد زیرا نهادی است که به بچه‌ها می‌تواند کمک کند و جایی است که بچه‌ها می‌توانند از آن کتاب بگیرند و بخوانند.
نویسنده «راهنمای رده‌بندی کنگره» سپس گفت: با این فرض که خانواده‌ای باشد که برای خواندن تلاش می‌کند و در سبدش جای کوچکی برای کتاب دارد، ما نهادهایی را داریم که فهرست‌های کتاب‌های مناسب را آماده می‌کنند و این نهادها زیاد هستند، شورای کتاب کودک، لاک‌پشت پرنده و کتابک و … که فهرستی از کتاب‌های مناسب را تهیه می‌کنند و در اختیار خانوادده‌ها، مربیان و معلمان قرار می‌دهند و آن‌ها با مراجعه به این فهرست می‌توانند کتاب‌ها را تهیه کنند.
این فعال ادبیات کودک درباره فعالیت‌های ترویجی شورای کتاب کودک و راهکارهایی که در شورا برای کتابخوانی و ترویج کتابخوانی انجام می‌شود با اشاره به گروه‌های ترویجی این نهاد اظهار کرد: بامداد کتابخانه‌ها و کتاب برای کودکان با نیاز ویژه از جمله گروه‌های ترویجی هستند که منهای چند سال کرونا که بچه‌ها حضوری نمی‌توانستند کار کنند، کتاب‌های خوب را به کودکان معرفی می‌کنند. البته در سال‌های کرونا فعالیت‌شان را به صورت کانال‌های تلگرامی ادامه دادند.
او در ادامه بیان کرد: پیش‌تر گروه ترویج به مناطقی که کودکان کار بودند، می‌رفتند و گاه از طرف فرهنگسراها و آموزش و پرورش دعوت می‌شدند که فعالیت ترویج کتاب و معرفی کتاب را داشته باشند که آموزش و پرورش این دعوت‌ها را متأسفانه تعطیل کرد. گروه کودک با نیاز ویژه نیز به بیمارستان‌ها می‌رفتند و برای کودکان بیمار کتابخوانی می‌کردند که در طول کرونا فعالیت‌شان را به کانال تلگرامی تبدیل کردند. با فروکش کردن کرونا، به بیمارستان‌ها می‌روند اما چون مدیریت‌های بیمارستان‌ها عوض شده است، مانع ایجاد می‌کنند و اجازه نمی‌دهند بروند تا برای بچه‌ها کتابخوانی و قصه‌گویی کنند. همچنین برای کودکان ناشنوا نیز با زبان اشاره کتابخوانی دارند.
مرتضایی‌فرد افزود: بامداد کتابخانه‌ها هم در واقع در استان‌های محروم سیستان و بلوچستان، لرستان و کردستان به صورت محدود فعالیت دارد. در واقع کتابخانه‌هایی از شورا می‌خواهند آنجا کتابخانه دایر کنند و برای اعضای برنامه‌هایی به صورت آنلاین اجرا می‌کنند. البته اعضایی هستند که خودشان فعالیت‌های مستقل دارند. عبدالحکیم بهار و عبدالقادر بلوچ افراد بومی آن منطقه‌اند و کار خود را برای کتابخوان شدن بچه‌ها انجام می‌دهند.
انتهای پیام