در خصوص محل مراجعه و مرجع رسیدگی به طلاق باید گفت متقاضیان طلاق ابتدا باید در سامانه تصمیم طلاق ثبت نام انجام داده و مراحل مشاوره طلاق را سپری کنند. سپس می توان از طریق دفاتر خدمات قضایی یا بهترین وکیل در تبریز دادخواست طلاق ارائه نمود و سپس سایر مراحل طلاق را باید از طریق مراجعه به دادگاه خانواده انجام داد.
عدم سازش میان زوجین و بروز اختلافات خانوادگی، اگر چه در بسیاری از موارد از طریق راهکارهایی همچون مراجعه به مشاوران خانوادگی برطرف می شود ، با این حال در مواردی ممکن است که هم زن و هم شوهر و یا هر دوی آنها تصمیم بگیرند که به دادگاه مراجعه نموده و اختلاف خود را از طریق قانون حل و فصل نمایند و یا در مواردی ، اقدام به مطرح نمودن دعوای طلاق نموده و از هم جدا شوند.
هر چند بسیاری از افراد از حقوق قانونی خود آگاهی دارند ، ممکن است برخی افراد از کم و کیف مراجعه به دادگاه و نحوه و مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه ها آشنا نباشند و این سوال را مطرح نمایند که برای طلاق کجا باید رفت و محل مراجعه طلاق کجاست و اینکه چه مراحلی را برای طلاق طی نمود ؟ پاسخ به این سوال از آن جهت مهم است که در گذشته افراد برای طرح دعوای طلاق مستقیما به دادگاه مراجعه می نمودند، اما اکنون این رویه تغییر کرده است. به همین مناسبت در این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که اولا برای طلاق کجا باید رفت، ثانیا مراحل دعوای طلاق در دادگاه کدامند و ثالثا نحوه رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه به چه صورت است؟
برای طلاق کجا باید رفت؟
یکی از مهم ترین روش های انحلال عقد نکاح ، می باشد که به معنای جدا شدن زن و شوهر بوده و بر اساس قانون مدنی ، می تواند به روش های مختلفی اعم از طلاق از طرف زن ، طلاق از طرف مرد و نیز طلاق توافقی صورت پذیرد که هر یک از انواع طلاق ، احکام و شرایط خاص خود را داشته و بعضا مراحل و نحوه رسیدگی به آنها نیز تفاوت خواهد داشت .
اما آنچه که در خصوص دعوی طلاق مهم است ، آن است که زوجین برای اینکه بتوانند به صورت قانونی از هم طلاق گرفته و اقدام به نمایند ، ابتدا باید حکم یا اجازه قانونی دادگاه را کسب کرده باشند ؛ لذا بر خلاف گذشته که بعضا آقایان بدون مراجعه به دادگاه در دفترخانه اقدام به طلاق دادن همسر خود می کردند ، این رویه اکنون برچیده شده است .
امروزه حتی در شهرها و روستاهای کوچک نیز برای طلاق ، باید ابتدا در دادگاه اقامه دعوای طلاق نموده و پس از دریافت حکم طلاق از طرف دادگاه ، برای ثبت نمودن طلاق به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه کرد و در غیر این صورت ، ممکن است مرد مشمول مجازات عدم ثبت طلاق شود . با این مقدمه ، این سوال ممکن است مطرح شود که برای طلاق کجا باید رفت و محل مراجعه و مرجع رسیدگی به طلاق کجاست ؟
پاسخ به این سوال مستلزم ذکر این نکته است که در حال حاضر ، برای اقامه دعوا در دادگاه ها اعم از دعوای طلاق یا سایر دعاوی ابتدا باید اقدام به تنظیم دادخواست نمود . برای تنظیم دادخواست طلاق ، متقاضی طلاق ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیکی قضایی مراجعه نموده و دادخواست طلاق طرح و مستندات و مدارک لازم را به آن ضمیمه کند که این موضوع ضمن مقاله بررسی شده است .
این در حالی است که سابقا ، اشخاصی که قصد داشتند از طریق دادگاه اقدام به طلاق نمایند ، مستقیما به دادگاه مراجعه می کردند و دادخواست تنظیم شده را ضمن مراجعه حضوری به شعبه دادگاه ارائه می نمودند . اما در حال حاضر با توجه به اینکه فرایند طرح و رسیدگی به دعاوی از جمله دعوای طلاق ، الکترونیکی شده است ، ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی انجام می شود و پس از اینکه دادخواست ثبت شد ، از طرف دفتر به دادگاه طلاق ارجاع می شود .
لذا در پاسخ به این سوال که برای طلاق باید کجا رفت ، باید گفت که اولین مرحله طلاق گرفتن آن است که با استفاده از یا وکیل طلاق ، دادخواست طلاق ثبت شود یا خود فرد ، با مراجعه به دفتر خدمات قضایی دادخواست خود را به ثبت برساند ؛ پس از آن بر اساس ابلاغیه هایی که برای فرد ارسال می شود ، شعبه رسیدگی کننده به دعوای طلاق ، روز و ساعت دادگاه به اطلاع وی خواهد رسید که در صورت تمایل ، می تواند به شخصه یا از طریق وکیل خود در مراحل رسیدگی به دعوای طلاق حضور پیدا کند .
نکته مهم دیگری که در این خصوص وجود دارد ، آن است که علی الاصول تمامی انواع طلاق ، جزو دعاوی خانوادگی محسوب می شوند . به همین دلیل ، دادگاه رسیدگی کننده به دعوای طلاق ، دادگاه خانواده می باشد که این دادگاه صلاحیت رسیدگی به سایر دعاوی خانوادگی همچون نفقه و مهریه زن و اجرت المثل و مواردی از این قبیل را نیز دارد .
مراحل دعوای طلاق
در قسمت قبل توضیح دادیم که برای طلاق باید کجا رفت و محل مراجعه و مرجع رسیدگی به طلاق کجاست ؛ اما سوال مهم دیگری که در این خصوص مطرح می شود آن است که مراحل طرح و رسیدگی به دعوای طلاق چیست ؟ به عبارت دیگر ، در صورتی که شخص اقدام به طرح دعوای طلاق نموده باشد ، چه مراحلی باید انجام شود تا دادگاه به موضوع رسیدگی نموده و حکم لازم را صادر نماید ؟ لذا در این قسمت قصد داریم مراحل دعوای طلاق را به اختصار بررسی نماییم .
اولین مرحله دعوای طلاق ، این است که زوجین در سامانه ای تحت عنوان نام نویسی کنند . پس از انجام ثبت نام در این سامانه ، می بایست نوبت مشاوره دریافت شده و زوجین در جلسات مربوط به مشاوره طلاق شرکت کنند . در صورتی که ضمن دریافت مشاوره طلاق ، زن و شوهر به سازش برسند ، علی القاعده طرح دعوی طلاق منتفی است و نیازی به مراجعه به دادگاه نیست .
در غیر این صورت ، همانطور که گفته شد ، مرحله دوم درخواست یا دعوای طلاق ، طرح دادخواست طلاق از طریق دفتر خدمات قضایی است . دفتر خدمات قضایی پس از ثبت دادخواست طلاق ، آن را به شعبه ارجاع می دهد و دادگاه خانواده برای رسیدگی به دعوای طلاق ، مدت زمانی را تعیین می کند که بسته به شلوغ یا خلوت بودن شعبه دادگاه ، ممکن است از چند روز تا چند هفته متغیر باشد . البته در صورتی که دادخواست طلاق ابتدائا در دفاتر خدمات قضایی طرح شده باشد ، قاضی زوجین را برای طی مراحل لازم به مشاوره طلاق ارجاع می دهد .
مرحله بعدی ، رسیدگی به دعوای طلاق توسط قاضی دادگاه خانواده می باشد . در این حالت ، مرد پس از پرداختن حق و حقوق قانونی همسر خود می تواند – حتی بدون داشتن دلیل موجه – اقدام به طی نماید . خانم ها نیز در صورتی که دلایل موجهی برای طلاق داشته باشند ، می توانند مراحل طلاق از طرف زن را انجام داده و با استناد به دلایل موجه و قانونی از شوهر خود جدا شوند . در طلاق توافقی نیز قاضی به توافقنامه طلاق توافقی میان زوجین رسیدگی و حکم صادر می کند .
پس از اینکه مراحل رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه خانواده به پایان رسید ، دادگاه حکم یا رای صادر می کند و اجازه طلاق را به صورت حکم طلاق و یا گواهی عدم سازش صادر می نماید . اما این پایان مراحل طلاق نیست ؛ بلکه این حکم یا اجازه دادگاه باید به دفاتر طلاق برده شود و ثبت طلاق به صورت قانونی صورت گیرد ؛ در غیر این صورت پس از گذشت مهلت اعتبار حکم یا گواهی عدم سازش ، زوجین باید مجددا مراحل طلاق را طی کنند .
نحوه رسیدگی به دعوای طلاق
در قسمت های قبل به توضیح اینکه برای طلاق باید به کدام محل مراجعه نموده و چه مراحلی را طی کرد پرداخته شد ؛ با این حال پرداختن به این موضوع نیز ضرورت دارد که نحوه رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه به چه صورت است ؟ نحوه رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه از آن جهت حایز اهمیت است که مدارک و مستنداتی که طرفین به دادگاه ارائه می نمایند و نیز صحبت های آنها در دادگاه ، نقش مهمی در صدور حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش خواهد داشت .
به طور کلی ، نحوه رسیدگی به دادخواست طلاق توسط قاضی به این صورت است که دادخواست طلاق و ضمائم و مدارک پیوست شده به آن توسط قاضی دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد و البته احضاریه طلاق شامل وقت رسیدگی به دادخواست طلاق به هر یک از طرفین دعوا ضمن ابلاغیه الکترونیکی اطلاع داده می شود تا در صورت لزوم بتوانند در جلسه دادرسی طلاق حضور پیدا کرده و از خود دفاع نمایند و یا اینکه وکیل معرفی کنند .
البته حضور در جلسه رسیدگی به دعوای طلاق در همه موارد الزامی نمی باشد ؛ لذا گاهی خوانده دعوای طلاق در هیچ یک از جلسات دادرسی شرکت نکرده و لایحه نداده و ابلاغ به صورت واقعی به وی صورت نگرفته است که در این صورت ، ممکن است حکم صادر شده ، به صورت حکم غیابی بوده و در واقع ، طلاق غیابی محسوب شود که در این صورت ، شخص غایب می تواند ظرف مهلت 20 روز نسبت به حکم دادگاه اعتراض واخواهی طرح نماید.
لازم به ذکر است که اگر زن دادخواست طلاق داده باشد ، معمولا مدت زمان رسیدگی به دادخواست توسط دادگاه نسبت به سایر انواع طلاق بویژه طلاق توافقی طولانی تر خواهد شد ؛ چرا که قاضی دادگاه صرفا در صورتی حکم طلاق صادر می کند که زن دلایل موجهی برای تقاضای طلاق خود داشته باشد و از آن جهت که وجود شرایط خاص ناشی از عسر و حرج زن یا سایر موارد قانونی را باید احراز نماید ، ممکن است رسیدگی دادگاه طولانی شود و نیاز به جلسات رسیدگی بیشتری باشد.
موضوع دیگری که در خصوص نحوه رسیدگی به دعوای طلاق در دادگاه وجود دارد آن است که هر یک از طرفین که تقاضای طلاق داده است و نیز طرف مقابل وی ، باید اصول کلی ناظر بر حضور در دادگاه طلاق و ارائه مناسب دفاعیات را به خوبی مد نظر قرار دهند که پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص مقاله زیر را مطالعه نمایید.