یک بار در صحن مسجد با اصغر آقا خادم کوچکتر مسجد صحبت کردیم. وی لهجه غلیظ یزدی داشت و قد و قامت مسجد را با تأکید بر «ق» مشخص می کرد. بعد از صحبت کوتاهی در مورد وضعیت کلی مسجد، با ما صمیمی شد. مخصوصاً وقتی متوجه شد که محمد آقا فرزند آقای صدوقی امام جمعه یزد که خواهرزاده خاتمی هم هست با ما بوده است.
اصغر آقا توضیح داد که یکی از زمان برترین مسائل ما مراجعه مداوم زنانی است که به گفته وی بدشانس هستند. وی گفت: گلدسته های این مسجد 57 متر طول و 147 پله است. در این منطقه معروف است که اگر زن بختی در شب جمعه این 147 قدم را برود و در طول راه 41 گردو را به تناوب بشکند و بالای آن سوره یاسین بخواند و شعری که مخصوص این کار و همه است. خانم ها وقتی می آیند نگهش می دارند حتما شانس می آورد.
خوشحال بود که محرم و صفر است و در این دو ماه زنان محلی برای صعود به قله گلدسته به مسجد نمی آیند.
باورش برایمان سخت بود، اما اصغر آقا که از کودکی در مسجد بزرگ شده بود و چند سالی در مسجد خدمت می کرد، یکی از کارهای سخت و وقت گیر ما را جمع آوری گردوهای شکسته می گفت. پله های گلدسته ها
یکی از گلدسته های مسجد جامع یزد راه پله ای برای رفت و برگشت دارد و دیگری که توسط استاد محمد کدوک پس از گلدسته اول ساخته شده، دارای دو مسیر مجزا برای رفت و برگشت است.
این سنت‌های محلی در سراسر ایران نیز حکایت‌هایی هستند که می‌توانند بخش مهمی از تحقیقات میدانی در جامعه‌شناسی ایران باشند.
عکاس: امیرحسین شعبانیان
